Szaleństwo a władza. Konstruowanie kobiecości na przykładzie superbohaterek mainstreamowych komiksów amerykańskich
Loading...
Szaleństwo-a-władza-Konstruowanie-kobiecości-na-przykładzie-superbohaterek-mainstreamowych-komiksow-amerykańskich-Rafał-Majka.pdf (5.9 MB)
Authors
Date
2011
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki
License
Abstract
Dyskurs „kobiecości” w kulturze Zachodniej sprowadza się do roli córki, żony, matki, a socjalizacja w tym kierunku (do usługiwania porządkowi męskiemu) zaczyna się już od najwcześniejszych lat. Opcje „zachowań” i cel są już generalnie (jakby to rzekł Foucault) „od zawsze” dyskursywnie ustalone i narzucone, co czyni życie „kobiety” już z góry przesądzonym, teleologicznym projektem. Dyskurs ten wykształcił oczywiście szereg mechanizmów dyscyplinujących (biologiczne) kobiety do pełnienia swych jakże „naturalnych” ról; mechanizmy te egzekwują performatywność danego szablonu „kobiecości”. Jednym z nich są, między innymi, narracje tożsamościowe superbohaterek, „kobiet”, w komiksach amerykańskich, które – co ciekawe – przebiegają według tego samego, przygnębiającego, scenariusza, bez względu na warunki historyczno-polityczne czy nastroje społeczno-kulturowe, w jakich dana historia się toczy. (Obojętnie, czy są to czasy antyfeministycznego backlashu, czy bardziej liberalnych postaw.) A ten scenariusz to: [1] superbohaterka posiada wielką moc (zbyt wielką, „oczywiście”, jak na „kobietę”, więc nagle okazuje się, że jest), [2] za słaba, aby tę wielką moc utrzymać (ponieważ jest „kobietą”; zatem obsuwa się w), [3] szaleństwo i [4] śmierć. Na łamach dwóch serii amerykańskiej firmy Marvel, „The Uncanny X-men” oraz „The Avengers”, pojawiły się trzy potężne postacie kobiece - Jean Grey z X-men oraz Sersi i Scarlet Witch z Avengers - przedstawiane w pewnym momencie jako najpotężniejsze istoty we wszechświecie. Jednak narracje tożsamościowe tych superbohaterek zostały poprowadzone w ten sposób, że, uzyskując pewien poziom mocy / status władzy, uginają się pod ciężarem swojej potęgi, wpadają w obłęd / szaleństwo, z którego już dla takiej superbohaterki nie ma ratunku. Jest tylko kara w postaci śmierci fizycznej albo symbolicznej. Koncentrując się na postaci Jean Grey z komiksu „The Uncanny X-men”, staram się odpowiedzieć na następujące pytania: jaka może być kulturowo-społeczna czy dyskursywna motywacja takiego szablonu tożsamościowego superbohaterek-kobiet? Czemu służy taka narracja? Dlaczego „najpotężniejsze” postacie kobiece są zawsze już skazane na bezpowrotne szaleństwo i śmierć, i dlaczego podobne narracje nie są udziałem „najpotężniejszych” superbohaterów-mężczyzn? I za co tak naprawdę „najpotężniejsze” superbohaterki-kobiety są karane?
Description
Artykuł jest krytyczną, feministyczną analizą narracji tożsamościowej superbohaterek w mainstreamowych komiksach amerykańskich.
Keywords
Citation
R.Majka, „Szaleństwo a władza. Konstruowanie kobiecości na przykładzie superbohaterek mainstreamowych komiksów amerykańskich”, w: KOntekstowy MIKS. Przez opowieści graficzne do analiz kultury współczesnej, pod red. R. Wójcika i G. Gajewskiej, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki, Poznań 2011, ss. 331-342.