Funkcjonowanie uwagi u dzieci w wieku wczesnoszkolnym: grupy ryzyka

Nowotnik, Anna

Funkcjonowanie uwagi u dzieci w wieku wczesnoszkolnym: grupy ryzyka

Abstract

Artykuł prezentuje wyniki badań, których celem było zdiagnozowanie poziomu funkcjonowania uwagi dzieci w wieku wczesnoszkolnym (klasy I-III) wraz z wyłonieniem ewentualnych grup ryzyka. W badaniach przeprowadzonych w dwóch poznańskich szkołach podstawowych wzięło udział 256 osób, z czego 33% to uczniowie z klas I, 31% z klas II i 36% z klas III. Pomiarom poddano takie parametry uwagi, jak: koncentracja, spostrzegawczość, impulsywność, nieuważność oraz zdolność hamowania poznawczego. Do pomiaru hamowania poznawczego zastosowano trójkolorową wersję zadania Stroopa (1935), natomiast pozostałe parametry zbadano za pomocą Testu Badania Uwagi D2 autorstwa R. Brickenkampa w polskiej adaptacji E. R. Dajek (2003). Do analizy wyników zastosowano metodę analizy skupień na przypadkach wg procedury k średnich. Dla wszystkich grup wiekowych łącznie wyodrębniono pięć istotnie różniących się między sobą podgrup dzieci, które ze względu na sposób organizacji parametrów uwagi (profil uwagi) nazwano kolejno: „przeciętni”, „skoncentrowani”, „nieskoordynowani”, „impulsywni” i „rozkojarzeni”. Jedynie w przypadku skupienia „przeciętni” i „skoncentrowani” zaobserwowano istotną dominację określonych grup wiekowych. W przypadku „przeciętnych” większość stanowili pierwszoklasiści, zaś w przypadku „skoncentrowanych” - uczniowie klas III. Istotne różnice w liczebności pod względem płci ujawniły się tylko w skupieniu „impulsywni”, gdzie znalazło się więcej dziewczynek.

Description

The main purpose of the paper was to diagnose attentional functioning in early school children and to find out if there are any risk groups. The study involved 256 elelmentary school children of I-III grades. Students of the first classes represented 33% of the entire sample, the students of the second grade were 31% of the group, and students of the third grade - 36% of the group. Five attention parameters (concentration, perceptivity, impulsivity, inattention and cognitive inhibition) were measured. Three-colour version of Stroop Test (1935) was applied as a cognitive inhibition task. The D2 Test of Attention by R. Brickenkamp (in Polish adaptation of E. R. Dajek, 2003) was used to measure concentration, perceptual abilities, impulsiveness and inattention. Cluster analysis method was used for all ages. Five significantly different groups of children were found, who was called respectively: "uncoordinated," "average," "impulsive," "focused" and "distracted" because of the attention function. Only in the case of concentration, "average" and "focused" revealed a significant dominance of certain age groups. In the case of "average", the most were first grades, while in the case of "concentrated" the most were third-grade students. Significant differences in the numbers by gender revealed only in the "impulsive", where girls dominated.