Siła psychiczna: ujęcie doświadczeniowo-analityczne

Trzebińska, Ewa

Siła psychiczna: ujęcie doświadczeniowo-analityczne

Abstract

Siła psychiczna rozważana jest z punktu widzenia dwóch systemów poznawczych: systemu doświadczeniowego złożonego ze struktur afektywno-poznawczych oraz systemu analitycznego złożonego ze struktur pojęciowych. W badaniach szukano odpowiedzi na pytanie, jakie specyficzne skutki dla zdrowia psychicznego wynikają z posiadania kompetencji doświadczeniowych (cnót) i analitycznych (mądrości). Przeprowadzono trzy badania, w których łącznie uczestniczyło 278 osób (88 mężczyzn i 190 kobiet) w wieku od 19 do 48 lat. Mierzono nasilenie cnót (wdzięczności, miłości, nadziei, duchowości i pokory) oraz mądrości, a także różne aspekty zdrowia psychicznego: intensywność objawów psychopatologicznych oraz dobrostan (emocjonalny, psychiczny i społeczny). Wyniki badań wskazują na wyraźną specyfikę skutków różnych składników siły psychicznej. Kompetencje doświadczeniowe korzystnie wpływają na wszystkie aspekty zdrowia psychicznego, natomiast kompetencje analityczne przyczyniają się jedynie do większego dobrostanu społecznego. Spośród mierzonych cnót najbardziej istotne dla zdrowia psychicznego okazały się nadzieja i miłość, stwierdzono też pewne korzystne skutki duchowości i wdzięczności. Wyniki pokazują także, że niektóre właściwości uważane za przesłanki siły psychicznej mają pewne niekorzystne konsekwencje: wysoki poziom wdzięczności wiąże się z dużym nasileniem objawów psychopatologicznych, wysoki poziom pokory przyczynia się do mniejszego dobrostanu emocjonalnego i społecznego, a wysoki poziom mądrości, jeśli nie towarzyszy mu posiadanie licznych cnót, wiąże się z mniejszym zadowoleniem z życia.

Description

Human strength is analyzed from an experiential-analytical perspec-tive. According to this conceptualization, the processing of individual is reflected in two systems: the experiential one (based on affective structures) and the analytical one (based on abstract concepts). The aim of the research was to study the conseąuences of experiential abilities (virtues) and the analytical abilities (wisdom) for the mental health. The subjects were 278 individuals (190 women and 88 men). They answered several ąuestionnaires measuring (1) human strength: virtues (gratitude, love, hope, spirituality and humility) and wisdom; and (2) some aspects of mental health: intensity of psychopathological symptoms and well-being (emotional, psychological and social). The results showed that the experiential abilities are beneficial for all dimensions of mental health, whereas the analytical abilities are advantageous only to social well-being. Among all considered virtues, love and hope seem to be the most beneficial for all measured mental health dimensions, also gratitude and spirituality enhance well-being. Some negative outcomes of the experiential and analytical abilities were identified. The high level of gratitude is connected with the high level of psychopathology; high humility contributes to Iow level of emotional and Iow social well-being. The high level of wisdom, but when virtues are limited in number, reduces emotional well-being.