The Role and Place of Speeches in the Work of Theophylact Simocatta
Abstract
Powyższy artykuł poświęcony został analizie mów (tzn. wypowiedzi w oratio
recta) w Historii powszechnej Teofilakta Symokatty, najważniejszym dziele
historiografii bizantyńskiej pierwszej połowy VII w. Przeprowadzony przegląd
pozwolił na dokonanie konkretnych ustaleń. Mianowicie, Teofilakt w pełni akceptuje
rolę kompozycyjną mów (zgodnie z tradycją klasyczną) w aspekcie a) mowy
jako możliwość wypowiedzi własnej autora, b) mowy jako środek wzmocnienia płaszczyzny aksjologicznej, tzn. to, co mówione posiada wiarygodność wyższą
od tego, co przekazane w mowie pośredniej (oratio obliqua itp.). Niemniej,
uważna lektura pozwoliła wyodrębnić cechy szczególne stylu Teofilakta. Są
nimi: nadmierna afektacja, brak dobrego smaku w doborze egzemplów i, niestety,
nadużywanie argumentacji religijnej, zbliżające się do fanatyzmu (chociaż w tym
ostatnim wypadku należy przeprowadzić badania, by stwierdzić, czy jest to kwestia
osobista, czy ‘duch czasów’, tzn. polityka religijna Herakliusza).
To, co zasługuje na uznanie, to dbanie o aspekt formalny. Teofilakt bardzo
wyraźnie zaznacza te partie tekstu w mowie niezależnej, których nie stworzył,
lecz wiernie cytował z dostępnej mu dokumentacji. Używa przy tym ścisłej i jednoznacznej
terminologii filologicznej. Zabieg ten świadczy o rozumieniu, zarówno
przezeń, jak i jego odbiorców, konwencji związanej z komponowaniem mów.
Podsumowując, w zakresie przedmiotowym poddanym badaniu, Historia
powszechna Teofilakta Symokatty spełnia standardy historiografii późnoantycznej.
Collections
- Artykuły / Articles [16126]