Działalność gospodarcza na obszarach chronionych

Działalność gospodarcza na obszarach chronionych

Description

Pod koniec 2012 r. przedstawiciele Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu w Białymstoku, opierając się na doświadczeniach płynących ze wspólnych przedsięwzięć badawczych tych ośrodków naukowych, parafowali umowę o nawiązaniu formalnej współpracy w ramach sieci naukowej "Polska sieć naukowa – Badania naukowe i prace rozwojowe na rzecz realizacji zrównoważonego rozwoju". Współpraca naukowo–badawcza w ramach Sieci objęła przede wszystkim obszar szeroko rozumianych dyscyplin z zakresu nauk prawnych, głównie prawa ochrony środowiska, prawa administracyjnego, nauki administracji publicznej oraz międzynarodowego prawa rozwoju. Z uwagi na tak zakreślony przedmiot badań naukowych i prac rozwojowych z zakresu realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju, utworzona Sieć naukowa bezsprzecznie sprzyja integracji i aktywizacji zarówno środowiska naukowego i podmiotów stosujących, jak również wykonujących prawo w celu zapewnienia skutecznego wdrażania zrównoważonego rozwoju w Polsce. Wszechstronnej realizacji badań dotyczących założonego przedmiotu badawczego Sieci służy aktywna współpraca naukowa badaczy z poszczególnych ośrodków akademickich, a w szczególności podejmowanie wspólnych działań obejmujących między innymi organizację cyklicznych krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych. Dla rozwoju tej współpracy, w dniach 18-19 listopada 2013 roku w Lublinie odbyła się trzecia z kolei konferencja naukowa Sieci, zorganizowana przez Katedrę Administracyjnego Prawa Gospodarczego oraz Katedrę Prawa Zarządzania Środowiskiem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Podejmowane w jej ramach rozważania w całości poświęcone zostały problematyce działalności gospodarczej na obszarach chronionych ze względu na walory krajobrazowe czy unikatowość gatunkową fauny i flory. Przyczyny tworzenia obszarowych form ochrony przyrody mogą stanowić jednocześnie przesłankę konstytucyjną dla ustawowej reglamentacji wolności gospodarczej. Niekiedy wymogi wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju kreują tak ważny interes publiczny, że dla jego ochrony konieczna jest nie reglamentacja, ale wyłączenie tej swobody. Każde działanie ustawodawcy wkraczające w wolność gospodarczą powinno być precyzyjne i nie przekraczać proporcjonalności dolegliwości w stosunku do chronionego interesu. Tworzenie obszarów chronionych nie zawsze współgra z interesem indywidualnym właścicieli, a także społeczności lokalnych mogących potencjalnie odczuwać bezpośrednie skutki tworzenia form ochrony przyrody. Świadczą o tym szczególnie widoczne sprzeciwy samorządów lokalnych związane chociażby z próbami tworzenia nowych parków narodowych. Za przyczynę tego oporu społecznego uznaje się funkcjonujący w świadomości społecznej pogląd, jakoby na obszarach chronionych dominującą rolę przyznawano celom ochronnym, kosztem rozwoju społeczno-gospodarczego. Równocześnie dostrzegalne są jednak także pewne niedostatki w zakresie rozwoju sfery kompensowania utraconych korzyści lokalnych przedsiębiorców i społeczności, a w szczególności brak koncepcji rozwoju dopuszczalnych kierunków inwestowania (działalności gospodarczej). Negatywne emocje pojawiają się jednak nawet w razie tworzenia obszarów Natura 2000, pomimo, że ta forma ochrony przyrody – służąc realizacji zasady zrównoważonego rozwoju – w najszerszym zakresie dopuszcza możliwość prowadzenia działalności gospodarczej (pod warunkiem spełnienia określonych prawem wymogów). Mimo to, tworzenie tych obszarów uznawane jest za kolejne ograniczenie swobody podejmowania, jak i prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem niewiedza społeczeństwa, wynikająca z niewystarczających działań informacyjnych władz publicznych na przestrzeni minionych lat oraz skomplikowane procedury utrudniające – zdaniem inwestorów – realizowanie przedsięwzięć czy prowadzenie działalności gospodarczej, komplikują w efekcie wizerunek inwestowania, prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenia miejsc pracy na obszarach chronionych. Z tego też względu nadrzędnym celem podejmowanego dyskursu naukowego ustanowiono konieczność dokonania analizy obowiązujących podstaw prawnych i w efekcie określenie warunków umożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej na obszarach chronionych oraz możliwości wykorzystania ich potencjału w działalności gospodarczej. Do rąk Szanownych Czytelników oddajemy monografię stanowiącą wyraz gruntownych studiów nad zagadnieniem działalności gospodarczej na obszarach chronionych, podjętych zarówno przez czynnych uczestników konferencyjnych debat, jak i wybranych autorów o ugruntowanej już pozycji w środowisku naukowym doktryny prawa publicznego gospodarczego i ochrony środowiska. Jakkolwiek monografia ta nie pretenduje do miana kompleksowo omawiającej sferę aktywności gospodarczej na obszarach chronionych i rozstrzygającej wszelakie pojawiające się w tym zakresie problemy, to jednak liczymy, że pozostanie ona pozycją o doniosłym znaczeniu w naukowym badaniu tej niezwykle trudnej, acz aktualnej problematyki.