Czasopismo Geograficzne
Recent Submissions
Displaying 1 - 5 of 164 records
- ItemLwowskie korzenie lubelskiej geografii(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2015) Harasimiuk, Krystyna; Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-SkłodowskiejKatedra Geografii Ogólnej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie powstała w dniu 11 kwietnia 1945 roku. Na kierownika i organizatora powołano prof. dr. Adama Malickiego, który był absolwentem Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W początkowym okresie zgromadził on wokół siebie geografów, głównie wywodzących się z romerowskiej, lwowskiej szkoły geograficznej. W procesie tworzenia ośrodka punktem odniesienia były doświadczenia wyniesione ze Lwowa. Lwowska szkoła geograficzna i kartograficzna, której niekwestionowaną ikoną był prof. Eugeniusz Romer, odegrała dużą rolę w rozwoju geografii polskiej w okresie międzywojennym. Tradycje geografii lwowskiej sięgają jeszcze okresu zaborów, kiedy na Uniwersytecie Franciszkańskim w 1883 roku powołana została druga na ziemiach dawnej Polski Katedra Geografii. Jej kierownictwo objął prof. Antoni Rehman. Wykształceni w Instytucie Geograficznym we Lwowie geografowie, którzy byli współtwórcami lubelskiego ośrodka geograficznego, to: Adam Malicki, Elżbieta Duszyńska, Aniela Chałubińska, Włodzimierz Zinkiewicz, Alfred Jahn, Franciszek Uhorczak, Michał Janiszewski oraz Jan Ernst. Bazę dydaktyczną i naukową należało zorganizować od podstaw. W procesie dydaktycznym dużą rolę odgrywały ćwiczenia geograficzne i zajęcia terenowe. Szeroko zakrojony program badawczy koncentrował się na Lubelszczyźnie. Region ten był bardzo słabo rozpoznany pod względem przyrodniczym. Efektem wieloletnich badań terenowych stała się opracowana przez Alfreda Jahna monografia pt.: Wyżyna Lubelska (rzeźba i czwartorzęd). Ważne miejsce zajmowały też badania pokryw lessowych i zjawisk krasowych. Inne kierunki podejmowanej w Lublinie pracy naukowej to: klimatologia, geografia ekonomiczna, kartografia i dydaktyka geografii. W Lublinie pod kierunkiem prof. Uhorczaka powstała koncepcja opracowania Mapy Użytkowania Ziemi dla całej Polski. Do ostatnich związków geografii lubelskiej z tradycją lwowską należy zaliczyć badania polarne. Zainicjował je lwowianin, prof. Alfred Jahn. Pasja naukowa i entuzjazm działania niewielkiej grupy ludzi wywodzących z lwowskiej szkoły geograficznej otworzyła perspektywy dynamicznego rozwoju uniwersyteckiej geografii lubelskiej.
- ItemWspółczesne oblicze kartografii przeznaczonej do powszechnego użytku(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2015) Ciołkosz, Andrzej; Instytut Geodezji i KartografiiZmiany polityczne oraz rozwój technologiczny wywarły znaczące piętno na kartografii. W artykule przedstawiono problematykę pozycjonowania obiektów, zmiany stosowanych w Polsce układów odwzorowawczych i ich dostosowanie do układów europejskich, nowe źródła pozyskiwania danych i nowe produkty kartograficzne, zmiany technologiczne w zakresie opracowania i publikowania map, a wreszcie problematykę tajności opracowań kartograficznych oraz dostępność map wydawanych w wersji papierowej i cyfrowej. Wspomniano również o ograniczeniach wielu nowych produktów kartograficznych pojawiających się na rynku.
- ItemCzy istnieją granice kompetencyjne badań megasystemu środowiska przez geografów?(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2015) Degórski, Marek; Zakład Geoekologii i Klimatologii, Instytut Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego im. Stanisława Leszczyckiego, Polska Akademia NaukCelem artykułu jest próba krytycznego spojrzenia na zakres kompetencji badań geograficznych wynikających z ich podstaw merytorycznych w kontekście szeroko rozumianych badań dotyczących funkcjonowania oraz struktury przestrzeni geograficznej, jak i wzajemnych interakcyjnych zależności pomiędzy poszczególnymi komponentami megasystemu środowiska geograficznego, zarówno w jego części przyrodniczej, jak i społeczno-gospodarczej. Podjęta zostanie również próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istnieją granice kompetencyjne dla geografów w kontekście badań środowiska i jakie mogą być przyczyny ich występowania w czasie zmieniających się paradygmatów badawczych.
- ItemGeografia w okresie transformacji systemu nauki w Polsce – aktualny stan, perspektywy rozwoju(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2015) Kostrzewski, Andrzej; Roo-Zielińska, Ewa; Krzemień, Kazimierz; Lisowski, Andrzej; Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza; Zakład Geoekologii i Klimatologii, Instytut Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego im. Stanisława Leszczyckiego, Polska Akademia Nauk; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński; Zakład Geografii Miast i Organizacji Przestrzennej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet WarszawskiArtykuł prezentuje aktualny stan geografii w okresie transformacji systemu nauki w Polsce. Komitet Nauk Geograficznych opracował „Ankietę do ekspertyzy o stanie nauk geograficznych w Polsce w okresie 2009-2013”. Ankietę tę otrzymało piętnaście ośrodków geograficznych w Polsce. Zebrany materiał był podstawą opracowania i prezentacji kolejnej oceny stanu nauk geograficznych w Polsce dotyczącej organizacji, realizacji i upowszechniania badań naukowych. Zebrany materiał nie jest jednorodny pod względem zebranej informacji, ale jest wiarygodny i może stanowić podstawę oceny i studiów porównawczych. Analiza struktury organizacyjnej ośrodków geograficznych w Polsce wskazuje, że w analizowanym okresie, w porównaniu z poprzednim (1995-2008), nieznacznie wzrosła liczba samodzielnych wydziałów nauk o Ziemi i geograficznych, zmniejszyła się liczba instytutów, wzrosła liczba katedr, zmniejszyła się liczba zakładów. Liczba pracowników zatrudnionych w ośrodkach geograficznych wahała się od 864 w 2009 roku do 911 w 2012 roku Według stanu na 2013 rok, w ośrodkach geograficznych zatrudnionych było 100 profesorów tytularnych, 212 doktorów habilitowanych oraz 574 doktorów. Ośrodki geograficzne wydają od jednego do jedenastu czasopism naukowych. Łączna liczba publikacji w analizowanym okresie w ośrodkach geograficznych wahała się od ok. 300 do ok. 1400 pozycji. Także zróżnicowana jest w poszczególnych ośrodkach geograficznych liczba publikacji z zakresu geografii fizycznej i społecznoekonomicznej, W czterech ośrodkach wyraźnie dominują (ponad 50%) publikacje z zakresugeografii społeczno-ekonomicznej; ponad 70% publikacji z zakresu geografii fizycznej odnotowuje się w trzech ośrodkach. Łącznie w jedenastu ośrodkach geograficznych opublikowano 733 pozycje w czasopismach znajdujących się na liście A MNiSW. Ośrodki geograficzne uczestniczyły przede wszystkim w programach krajowych (79%), ale także realizowanych w ramach Unii Europejskiej (11%) oraz w różnych programach międzynarodowych (10%). Przedstawiona analiza stanu geografii w Polsce wskazuje na duży potencjał badawczy ośrodków geograficznych, co znajduje odzwierciedlenie w podjęciu nowych problemów badawczych ze szczególnym uwzględnieniem tych o znaczeniu aplikacyjnym.
- ItemCzy geografia pozostanie geografią? Rozważania na czasie(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2015) Jackowski, Antoni; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet JagiellońskiW okresie ostatnich kilkudziesięciu lat obserwuje się postępującą dezintegrację geografii. Zwracano na to uwagę już na przełomie XIX i XX w., ale proces ten nasilił się zwłaszcza pod koniec lat 60. ubiegłego wieku. Coraz częściej zdarzają się przypadki zastępowania słowa „geografia” inną nazwą. Powoduje to, że w świadomości społecznej geografia zaczyna odgrywać coraz mniejszą rolę. Geografowie polscy próbowali temu zaradzić już na początku XX wieku. Jednak dorobek w tym zakresie, szczególnie z okresu do 1939 r., jest mało znany. W latach II wojny światowej geografowie nie przerywali swoich badań, mimo, że niejednokrotnie były one prowadzone w warunkach ekstremalnych. Dorobek naszych poprzedników można wykorzystać we współczesnych pracach zmierzających do nowego spojrzenia na geografię w czasach postępującej globalizacji.