Procesy demograficzne w miejskich obszarach funkcjonalnych w Polsce

Szafranek-Stefaniuk, Edyta

Procesy demograficzne w miejskich obszarach funkcjonalnych w Polsce

Abstract

Procesy demograficzne zachodzą współcześnie w Polsce z coraz większą intensywnością, stanowiąc efekt oraz czynnik kształtowania pozostałych sfer funkcjonowania jednostek terytorialnych. Zjawisko to dotyczy również miejskich obszarów funkcjonalnych (MOF), w których miasto centralne (rdzeń) jest silnie powiązane funkcjonalnie z otoczeniem, na które składają się obszary wiejskie i małe miasta. Celem artykułu jest zbadanie zakresu, kierunków i tempa zmian procesów demograficznych w MOF w latach 2014–2022. Ponadto dążono do wskazania typów demograficznych badanych MOF-ów. W badaniach wzięto do analizy 24 MOF-y, rozumiane jako jednostki sformalizowane w formie związków Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). Zastosowano metody teoretyczne i empiryczne, mieszane, tj. jakościowe i ilościowe. Punktem wyjścia była krytyczna analiza piśmiennictwa, a wymiar praktyczny badań oparto na metodach opisu statystycznego, przede wszystkim zastosowano analizę struktury obiektów oraz analizę dynamiki zjawisk. Wykorzystano metody opisowe, porównawcze oraz klasyfikacyjne. Badania oparto na wyselekcjonowanych wskaźnikach statystycznych pozyskanych powinno być: z baz danych BDL i Strateg z zasobów Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Uzyskane wyniki wskazują, że w analizowanym okresie zachodziły istotne zmiany demograficzne w MOF-ach, w tym m.in. wzrost zaludnienia, niekorzystne tendencje w zakresie ruchu naturalnego skutkujące starzeniem się społeczeństwa, napływ migracyjny w ruchu wewnętrznym. Ponadto ustalono, że odmiennie kształtują się procesy demograficzne w obszarach funkcjonalnych największych miast i miast subregionalnych. Wzrastała liczba ludności MOF ukształtowanych wokół największych miast i była ona generowana przede wszystkim dodatnim bilansem migracyjnym, natomiast zmniejszało się zaludnienie większości MOF miast subregionalnych, głównie ze względu na ubytek w ruchu naturalnym.

Demographic processes in Poland today are becoming more and more intense, being at the same time an effect and a factor shaping other spheres of functioning of territorial units. This trend also applies to functional urban areas (FUAs), in which the central city (the core) is strongly functionally linked to its surroundings, comprising rural areas and small towns. The article aims to examine the scope, direction and rate of change of demographic processes in FUAs in the years 2014–2022. Moreover, based on detailed analyses, it makes an attempt to identify the demographic types of the FUAs investigated. The study examines 24 FUAs, understood as units formalised in the form of Integrated Territorial Investment unions. Use was made of theoretical and empirical, as well as mixed qualitative and quantitative methods. A critical analysis of the literature provides a starting point, and the practical dimension of the research is based on statistical methods of description, primarily on object structure analysis and the analysis of phenomena dynamics. Descriptive, comparative and classification methods were applied, relying on selected statistical indicators obtained from the Strateg database of Statistics Poland. The research indicates that during the analysed period there were significant demographic changes in FUAs, including population growth, unfavourable trends in natural movement resulting in an aging population, and internal migration inflow. The analysis also shows that demographic processes in the functional areas of the largest cities and subregional cities evolve differently. The population of the FUAs located around the largest cities was increasing, primarily as a result of a positive migration balance. On the other hand, the FUAs situated around subregional cities saw a decline in the population, mainly because of negative natural increase.

Keywords

population functional urban areas migrations Poland demographic process natural movement demographic type

ludność miejskie obszary funkcjonalne migracje Polska proces demograficzny ruch naturalny typ demograficzny

Citation

Szafranek-Stefaniuk E. (2024). Procesy demograficzne w miejskich obszarach funkcjonalnych w Polsce. Czasopismo Geograficzne, 95(1): 7–30. https://doi.org/Szafranek-Stefaniuk E. (2024). Procesy demograficzne w miejskich obszarach funkcjonalnych w Polsce. Czasopismo Geograficzne, 95(1): 7–30. https://doi.org/10.12657/czageo-95-01

URI

https://depot.ceon.pl/handle/123456789/24088

Belongs to collection

Czasopismo Geograficzne

Full item record