Karl Dedecius: …bo literatura polska warta jest zachodu/Zachodu. Pół wieku obecności polskiej literatury w Niemczech (1959-2009)
Abstract
Niezwykłość działalności Karla Dedeciusa można scharakteryzować następująco: tłumacz dopasowywał swoje plany wydawnicze do aktualnie panującej koniunktury, starając się ją maksymalnie zdyskontować, jednak nigdy się nią w swojej pracy nie kierował. Udało mu się dzięki temu uniknąć tak egzotyzacji, jak i idealizacji obrazu polskiej kultury, który równałby się utracie wiarygodności tak ich promotora, jak i polskich autorów. Można powiedzieć więcej: ignorował on doraźne cele polityki kulturalnej, tak RFN, jak i PRL, szukając na własną rękę złotego środka i stawiając sobie od początku jasny cel: przybliżyć całościowy, wielobarwny krajobraz polskiej kultury i nie dopuścić do jej polityzacji, a przez to trywializacji. Szczególnie istotna okazała również się walka, jaką Dedecius toczył o wizerunek Polski, w latach 80., gdy po wprowadzeniu stanu wojennego Polska została odizolowana od świata, a polska literatura podzielona na ‚emigracyjną‘/‚drugoobiegową’ i ‚krajową’. Dedecius starał się konsekwentnie prezentować możliwie wieloaspektowy i pełny obraz literatury polskiej, nie dyskryminując, czy też nie dezawuując w swojej pracy przekładowej żadnej ze stron toczącego się przez ponad dwie dekady sporu. Program, jaki realizował będąc dyrektorem Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Instutut) w Darmstadt, sformułował jednoznacznie w jednym z wywiadów, jakiego udzielił z okazji przyznania mu doctora honoris causa KUL w Lublinie, Radiu Polonia w 1987 r.: „Celem Polskiego Instytutu w Darmstadt jest poszukiwanie polskich przemyśleń, polskich stanowisk z różnych stron, pobudzanie do samodzielności sądów poprzez wydawanie różnych pisarzy, o często sprzecznych ze sobą poglądach. Byłoby błędem gdybyśmy kierowali się jakąkolwiek cenzurą, czy to cenzurą emigracji, czy też cenzurą oficjalną w Polsce.” Równoczesne przyznanie w grudniu 2009 r. Nagrody Polsko-Niemiecką za szczególne zasługi dla stosunków obu krajów byłym premierom: Lechowi Wałęsie i Richardowi von Weizsäckerowi oraz tłumaczom: Małgorzacie Łukasiewicz oraz Karlowi Dedeciusowi, można odczytać nie tylko, jako nobilitację kultury i uznanie jej roli pośrednika w polsko-niemieckim dialogu. To także wyraz przekonania, iż właśnie literatura/kultura innego kraju, motywuje do głębszej (auto)refleksji.
Collections
- Artykuły / Articles [16161]
Using this material is possible in accordance with the relevant provisions of fair use or other exceptions provided by law. Other use requires the consent of the holder.
Related items
Showing items related by title, author, creator and subject.
-
Między tożsamością narracyjną a tożsamością narodową
Surynt, Izabela; Zielińska, Mirosława (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Wrocław, 2006) -
Od monologu w cieniu wojny do polilogu global citizen. Transfer kultury polskiej w niemieckim kręgu kulturowym (1989/1990-2010)
Zielińska, Mirosława (Quaestio Wrocław, 2012) -
Genealogia millenarystycznej dialektyki i mesjanistycznej „poezji czynów” Adama Mickiewicza
Zielińska, Mirosława (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Wrocław, 2006)