Herbert – Różewicz jako dwugłos ‘polskiej fali’. Przebieg niemieckojęzycznej recepcji Herberta i Różewicza w latach 60.
Herbert_Różewicz_01_2009.pdf (622.13 KB)
Authors
Date
2009
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Katedria Badań Niemcoznawczych UŁ
Using this material is possible in accordance with the relevant provisions of fair use or other exceptions provided by law. Other use requires the consent of the holder.
Abstract
Imperatyw etyczny wydaje się być specyfiką polskiej literatury i wynika z zapisanego w polskiej pamięci kulturowej przekonania o wyższości „prawd moralnych” – „prawd żywych, zasadniczych i całkowitych” – nad „zawsze cząstkowymi i moralnie obojętnymi, prawdami rozumowymi” [A. Walicki, 1973: 226]. Próba dotarcia do „prawd moralnych” jest zadaniem, jakie stawia sobie zarówno „uboga poezja” Różewicza [H. Denkler, 2003] i jego dramat wpisany przez Martę Piwińską do witkacowsko-gombrowiczowskiego nurtu ‚literatury szyderczej’ [M. Piwińska, 1973], jak i twórczość autora Pana Cogito, zaliczonego przez Stanisława Barańczaka – wraz z Czesławem Miłoszem (1911-2004), Wisławą Szymborską (1923-2012) oraz ich prekursorem Cyprianem Kamilem Norwidem (1821-1883) – do grona ‚ironicznych moralistów’ [A. v. Nieukerken, 1998]. Podsumowując, można stwierdzić, że dwugłos, jaki w okresie „polskiej fali” stanowiła poezja Tadeusza Różewicza i Zbigniewa Herberta, która trafiła do niemieckojęzycznych odbiorców, świadczyła o jej wielogłosowości i wielobarwności. Również wyraziście zaakcentowany ‚imperatyw etyczny’ [German Ritz, 2003] – przy wszelkich różnicach perspektyw oraz odniesień –, podnosił atrakcyjność polskiej poezji, a to z kolei umożliwiło niezwykle intensywną recepcję twórczości obydwu poetów.
Description
Keywords
Zbigniew Herbert -- 1924-1998 polska fala poezja polska XX wieku transfer kulturowy Kulturtransfer dictum Theodora Adorno nurt zerwania nurt kontynuacji Dichtung nach Auschwitz poezja po Oświęcimiu ironiczni moraliści literatura szydercza Pan Cogito Ocalony Dichtung und Philosophie Tadeusz Różewicz (ur. 1921) studium porównacze polsko-niemieckie relacje kulturowe (XX wiek)
Citation
Herbert – Różewicz jako dwugłos ‘polskiej fali’. Przebieg niemieckojęzycznej recepcji Herberta i Różewicza w latach 60. W: „Rocznik Karola Dedeciusa. Dedeciana – tłumaczenie – recepcja”, tom II, Łódź 2009, s. 75-93.