Rola regionów transgranicznych w procesie integracji Europy Bałtyckiej
Abstract
Region transgraniczny jest obszarem przekraczającym
co najmniej jedną granicę państwową
i stanowiącym sumę co najmniej dwóch przestrzeni
społeczno-gospodarczych o policentrycznym sposobie
organizacji.
Regiony posiadające granice morskie położone
są zarówno na wewnętrznych, jak i zewnętrznych
granicach Unii Europejskiej. Duża część bałtyckich
regionów granicznych ma charakter peryferyjny
w stosunku do krajowych centrów gospodarczych.
Opcja, transgraniczna (ku morzu) zaczęła rozwijać
się dopiero u progu trzeciego tysiąclecia,
dąży ona do przekształcenia statusu dwóch peryferiów
położonych po przeciwległych stronach morza
w jedną zintegrowaną, bicentryczną jednostkę nadmorską.
Może ona korzystać ze wszystkich środków
pomocowych jakie pojawiły się w ciągu ostatnich
kilku lat w Europie. Pomimo dużej różnorodności
można wyróżnić kilka wspólnych problemów i kwestii
dla tego typu regionów granicznych. Koncentrują
się one na wspólnej granicy morskiej i obejmują
rozwiązywanie problemów komunikacyjnych
między regionami i dostępu do regionu transgranicznego
i szerszych rynków, który był ograniczany
przez naturalną barierę przestrzenna, jaką stanowi
morze.
Współpraca ogniskuje się również na wspólnych
problemach związanych z ochroną środowiska
morskiego, turystyki morskiej, ochroną linii brzegowej,
wykorzystaniu zasobów morskich (odnawialne
źródła energii) oraz bezpieczeństwem na morzu,
współpracy służb ratowniczych itp. Ponadto, regiony
posiadające granice morskie często charakteryzują
się wspólnymi więzami historycznymi, kulturalnymi
oraz tradycjami handlowymi.
W Europie Bałtyckiej do regionów najbardziej
zaangażowanych w rozwijanie morskiej współpracy
transgranicznej należą:
Storstrom - Ostholstein
• Øresund
• Archipelago Cooperation
• Kvarken & MittSkandia
• Południowa Finlandia - Estonia
• Bornholm - Płd.-Wsch. Skania
• Fyn-KERN
• Baltic Sea Island (B7)
• Euroregion Bałtyk
• Euroregion Pomerania
Czynnikiem cywilizacyjnie i kulturowo spajającym
społeczność Europy Bałtyckiej jest morska
tradycja, która utrwala świadomość wspólnoty losu
i interesów oraz uczy wzajemnego respektowania
odrębności językowej, kulturalnej i religijnej. Kształtujące
się współcześnie morskie regiony współpracy
transgranicznej stanowią jeden z istotnych elementów
na tej drodze. Stanowią one punkt wyjścia
do dalszych decyzji i działań prowadzących do pełnej
integracji bałtyckiej.
Unia Europejska i Rada Europy od połowy
lat dziewięćdziesiątych wyraźnie akcentują znaczenie regionu bałtyckiego dla integracji europej-
/
skiej i wykazują duże zainteresowanie rozwojem
współpracy państw wokół tego akwenu. Idea określana
nazwą „Morze Bałtyckie Morzem Śródziemnym
Północy" znajduje silne poparcie wśród państw
bałtyckich należących do UE. Jej celem jest
wzmocnienie „komponentu" bałtyckiego w Europie
poprzez wypracowanie oddzielnej polityki wobec
tego regionu oraz poprzez programy wsparcia UE.
Ukształtowana Europa Bałtycka może w przyszłości
przesunąć europejski środek ciężkości ze
strefy atlantyckiej i częściowo śródziemnomorskiej
w kierunku północno-wschodnim, który może
stać się ważnym regionem na mapie Zjednoczonej
Europy. Cross border regions are areas covering at least
one state border and constituting the sum of at least
two social economic areas of a polycentric organisational
nature.
Regions featuring sea borders are located both
in internal and external borders of the European
Union. A considerable part of Baltic border regions
are peripheral with reference to national economic
centres.
The cross border option (seawards) started
developing on the verge of the third millennium. It
is aimed at transforming the status of two peripheral
areas on opposite seacoasts into one integrated
bi-centric coastal unit, with access to all aid funds,
which have appeared in Europe during the last
few years. Though varying considerably certain
common problems and issues for these types of
border regions can be identified. They focus on a
common sea border and include solving transport
problems between regions as well as access to cross
border regions and wider markets, which were limited
by the natural spatial barrier - the sea.
Co-operation also focuses on solving common
problems relating to protection of marine environment,
marine tourism, protection of coastal line, use
of marine resources (renewable source of energy)
safety at sea and co-operation of rescue services,
etc. Furthermore, regions with marine borders often
share historical, cultural and trading traditions and
links.
The regions highly involved in developing cross
border co-operation in Baltic Europe include:
• Storstrom - Ostholstein
• Øresund
• Archipelago Cooperation
• Kvarken & MittSkandia
• Południowa Finlandia - Estonia
• Bornholm - Płd.-Wsch. Skania
• Fyn-KERN
•. Baltic Sea Island (B7)
• Euroregion Bałtyk
• Euroregion Pomerania
The civilisation and cultural factor uniting
Baltic Europe is maritime tradition, which consolidates
the conviction of common fate and interests
and also teaches mutual respect for language,
cultural and religious individuality. The currently
developing maritime regions of cross border cooperation
are an important step in the process. They
constitute a point of departure for further decisions
and actions leading to full integration around the
Baltic.
The European Union and European Council
have been underlining the significance of the Baltic
region in European integration since the middle of
the nineties showing vivid interest in developing cooperation
of countries around this water basin. The
concept called "The Baltic Sea - the Mediterranean
of the North"5 has met with strong support among
states being part of UE. The aim of the said idea is
to strengthen the Baltic component' in Europe by
developing a separate policy for the region and EU
assistance programs.
A well-developed Baltic Europe may in future
shift the balance from the Atlantic and partly Mediterranean
centres to the north-east, which could
become an important region of United Europe.
Collections
- Artykuły / Articles [16126]
Using this material is possible in accordance with the relevant provisions of fair use or other exceptions provided by law. Other use requires the consent of the holder.