Dostępność, konsumpcja alkoholu i konsekwencje picia–trzy dekady doświadczeń
Loading...
Dostępność konsumpcja alkoholu i konsekwencje picia.pdf (407.97 KB)
Authors
Date
2009-10
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
License
Abstract
Cel pracy to odpowiedź na pytanie, czy i w jakim zakresie polityka wobec alkoholu wpływała na dostępność ekonomiczną i fizyczną alkoholu, na poziom konsumpcji i konsekwencje picia w ostatnich trzech dekadach w Polsce. Dobór wskaźników. Przyjęto proste wskaźniki dostępności ekonomicznej (liczba butelek wódki, jaką można kupić za średnie przeciętne wynagrodzenie) i fizycznej (liczba punktów sprzedaży alkoholu). Analizie poddano również dostępność alkoholu w oczach młodzieży. Zbadano trendy rejestrowanego i nierejestrowanego spożycia alkoholu, rozpowszechnienie picia wśród młodzieży, wskaźniki leczonych stacjonarnie i ambulatoryjnie z powodu „alkoholowych” zaburzeń psychicznych oraz zgonów z powodu zatruć alkoholem i chorób wątroby. Wyniki. Na początku lat osiemdziesiątych umocniono w Polsce zcentralizowany system kontroli nad alkoholem. Państwo, pod naciskiem społeczeństwa obywatelskiego, którego reprezentantem była „Solidarność” wzięło na siebie odpowiedzialność za ograniczenie konsumpcji alkoholu. Dostępność ekonomiczna i fizyczna zostały poważnie ograniczone. W rezultacie nastąpiła stabilizacja konsumcji alkoholu i rozpowszechnienia szkód zdrowotnych związanych z piciem. Wraz ze zmianą społeczną na początku lat dziewięćdziesiątych i przejściem do gospodarki rynkowej zmieniły się priorytety w polityce alkoholowej. Rozmontowano system ograniczeń, zastępując go edukacją skierowaną do młodzieży szkolnej i rozbudową systemu lecznictwa. Mimo dużych nakładów na edukację szkolną rozpowszechnienie picia wśród młodzieży wzrosło kilkukrotnie. W ciągu niecałych dwudziestu lat liczba leczonych z powodu „alkoholowych” zaburzeń psychicznych i zatruć alkoholem wzrosła dwukrotnie. Mimo to, zwiększyła się związana z alkoholem umieralność. Spadła natomiast liczba wypadków nietrzeźwych uczestników ruchu drogowego, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę liczbę wypadków na 1000 pojazdów. Wnioski. Zmiana polityki wobec alkoholu – ze zcentralizowanego systemu kontroli na system, którego priorytety obejmują przede wszystkim edukację i lecznictwo – może pociągnąć za sobą wzrost spożycia i związanych z tym negatywnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych.The paper’s aim is to respond a question how alcohol policy has affected affordability and availability, alcohol consumption and consequences of drinking in last three decades in Poland. Measurement. Simple indicators of affordability (number of bottles of vodka an average monthly wage can buy) and availability (number of alcohol outlets) were traced for a period 1980–2006. In addition, perception of alcohol availability by students was investigated. Outcome measures included registered and overall alcohol consumption, prevalence of drinking among students, out-patient and in-patient admissions to alcohol treatment, as well as mortality due to mental and behavioural disorders due to alcohol, alcohol poisoning, liver diseases. Results. The 1980s witnessed reinforcement of strong alcohol control system imposed by the State under strong pressure from the civic society, represented by “Solidarity” movement. Alcohol affordability and availability were severely reduced and then remained almost stable for about a decade. Stabilisation of consumption and related harm followed. Transition to market economy and Parliamentary democracy was accompanied by dismantling of the alcohol control policy which was replaced by school education and treatment efforts. In spite of huge investment in school based education prevalence of drinking among school age children increased several times reaching rates present among adult population. Both affordability and availability substantially increased. In less than two decades number of clients in alcohol treatment doubled. Despite higher provision and qualitative improvement of treatment mortality due to alcohol related diseases tended to grow. Alcohol-related traffic crashes, however, declined, in particular in terms of number of crashes per 1000 vehicles. Conclusions. Shifts in alcohol policy from centralised alcohol control system to policy based on school education and treatment is very likely to increase consumption and related consequences.