Koncepcja osoby jako podmiotu i miejsca moralności według Paula Ricoeura
Loading...
1 Osoba jako podmiot i miejsce.pdf (190.12 KB)
Authors
Date
2000
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Using this material is possible in accordance with the relevant provisions of fair use or other exceptions provided by law. Other use requires the consent of the holder.
Abstract
Zaprezentowana w niniejszym artykule koncepcja podmiotowości osoby wykazała, że człowiek jako podmiot jawi się w nieustannych odniesieniach i relacjach, w jakich jest osadzona jego egzystencja. Z jednej strony wymyka się on spod determinizmu natury, z drugiej zaś ukazuje pewne pęknięcie pomiędzy swoją naturą a działaniem. Prowadzi to do wniosku, że nawet jeśli osoba jest nacechowana indywidualnością, to nie jest bytem o-sobnym. Wydaje się uzasadnionym powrót do pytania o to, co sprawia, że pomimo zmienności zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej, osoba pozostaje ciągle tą samą, czy inaczej, co buduje, a co niszczy podmiotowość osoby? Tak postawione pytanie ujawnia pierwsze zagrożenie ludzkiej podmiotowości, jakim jest fakt istnienia zła. Jest ono bowiem nie tylko czymś "zewnętrznym" w stosunku do człowieka, ale również czymś, co czyni człowieka zarówno "miejscem" pojawienia się zła, jak i odpowiedzialnym za zło. Pozostając w Ricoeurowskiej filozofii nacechowanej ruchem dialektycznym, można zauważyć już w języku opowiadającym o złu zagrożenie w stosunku do obecnych w myśli Ricoeura pewnych "zadatków nadziei". Język religijny bowiem, do którego Ricoeur sprowadza ostatecznie problematykę zła jest językiem nadziei i eschatologii. Również wolność nabiera w takim kontekście nowego znaczenia. Jest ona już nie tylko czymś, co zostało zniewolone, ale przede wszystkim czymś, co jest "pożądaniem możliwego". Możliwym zaś wolności jest zmartwychwstanie. W tej perspektywie nawet zło i cierpienie mogą znaleźć ostateczny sens, a podmiotowy charakter moralności nie grozi popadnięciem w subiektywizm. Co więcej, to właśnie w imię tak pojętego subiektywizmu, moralność domaga się dla podmiotu owej “inności”, nadziei płynącej ze zmartwychwstania.
Description
Jarosław A. Sobkowiak, Koncepcja osoby jako podmiotu i miejsca moralności według Paula Ricoeura, Studia Theologica Varsaviensia 38 (2000) nr 1, s. 157-183.