Rozprawa doktorska Jana Błażeja Bobrzyńskiego z 1837 roku „De asphyxia in genere” — pierwsza polska praca naukowa o śmierci z powodu uduszenia. Przekład pracy i komentarz
Abstract
Praca zawiera tłumaczenie z języka łacińskiego XIX-
-wiecznej dysertacji doktorskiej Jana Błażeja Bobrzyńskiego
na temat śmierci z powodu uduszenia, pod znamiennym
tytułem De asphyxia in genere. Dysertacja powstała
w Krakowie, a jej promotorem był profesor Maciej Józef
Brodowicz, pełniący wówczas urząd dziekana Wydziału
Lekarskiego Akademii Krakowskiej. Promocja doktorska
odbyła się 26 czerwca 1837 roku. Poza tłumaczeniem tekstu
we wstępie omówiono okoliczności powstania pracy
oraz podano podstawowe informacje biograficzne dotyczące
autora rozprawy. W komentarzu, zamieszczonym
w końcowej części pracy, podano kilka krytycznych uwag
na temat rozprawy, jak również pozytywną ocenę zaleceń
klinicznych Bobrzyńskiego i rzetelności wykorzystania
piśmiennictwa. Rozprawę oceniono jako encyklopedyczny
przegląd ówczesnej wiedzy lekarskiej w omawianym
zakresie wiedzy, wzbogaconej anegdotami, opisami zabobonów
i popularnych w XIX wieku poglądów na temat
stanów śmierci klinicznej oraz w ogólności procesu
umierania: czy to w gwałtownych okolicznościach, czy też
w aurze niezbyt zrozumiałych wówczas patofizjologicznych
zjawisk towarzyszących procesowi umierania organizmu.
Dysertację doktorską Bobrzyńskiego uznano za
niezwykły i bardzo wartościowy dokument przybliżający
nam realia wiedzy lekarskiej I połowy XIX wieku na temat
asfiksji i możliwości ratowania życia chorego zagrożonego
skrajną niewydolnością oddechową. The paper presents a translation from Latin of the 19thcentury
doctoral dissertation by Jan Błażej Bobrzyński
on death by asphyxia, which was tellingly entitled “De
asphyxia in genere” The dissertation was prepared in
Cracow and was supervised by Professor Maciej Józef
Brodowicz, the then Dean o f the Faculty of Medicine,
Medical Academy of Krakow. The title o f Doctor of Medical
Sciences was conferred upon the candidate on June 26,
1837. In addition to the translated text, in the introduction,
the paper discusses circumstances o f the report preparation
and provides basic biographical information on the
author of the dissertation. The discussion in the final part
of the paper gives several critical comments on the dissertation,
as well as reflects high appreciation o f Bobrzyński’s
clinical recommendations and his reliable use o f literature.
The dissertation is recognized as an encyclopedic
review of contemporary medical knowledge enriched
with anecdotes, superstitions and popular 19th-century
views on clinical death and the process o f dying in general:
be it death surrounded by violent circumstances or
suffused with an aura of at the time not quite understood
phenomena accompanying the process of dying. The doctoral
dissertation by Bobrzyński is presented as a unique
and extremely valuable document bringing us closer to
the real medical knowledge of the mid-19th century on
asphyxia and possibilities o f saving the life of a patient
endangered by extreme respiratory failure.
Collections
- Artykuły / Articles [16126]
Using this material is possible in accordance with the relevant provisions of fair use or other exceptions provided by law. Other use requires the consent of the holder.