Ustrój prawny kas Stefczyka w latach 1920–1939

Abstract

W przedkładanym artykule poddano analizie wybrane zagadnienia ustroju prawnego kas Stefczyka w latach 1920–1939. Przyjęty zakres badań nie jest przypadkowy, gdyż to w 1920 roku uchwalono, jak się dzisiaj ocenia, jedną z najlepszych ustaw o spółdzielniach w ówczesnej Europie. Określono w niej podstawy prawne tworzenia i działalności spółdzielni oszczędnościowo-kredytowych, w tym kas Stefczyka. Na lata międzywojenne przypadł bowiem szczególny rozwój różnych instytucji drobnego kredytu, w tym spółdzielni kredytowych. Organizację i zasady działania kas Stefczyka, oprócz wspomnianej ustawy o spółdzielniach, regulowały: statuty poszczególnych kas i regulaminy, instrukcje oraz ustawy szczególne. Z punktu widzenia ustrojowego kasy Stefczyka były spółdzielniami, które udzielały tanich kredytów i pożyczek swoim członkom, gromadziły wkłady oszczędnościowe zarówno swoich członków, jak i innych osób powierzających im oszczędności. Środki na działalność kredytową uzyskiwały głównie z wkładów oszczędnościowych. Przykładem takich instytucji były kasy w Jakubowicach i Połańcu, których akta wykorzystano w przedkładanym artykule.

The article examines some issues in connection with the legal status of the Stefczyk credit unions in the years 1920–1939. The period of time under examination is not an accidental one since it was in 1920 when according to the present day estimation one of the best acts on co-operatives was adopted. That act contained the legal framework for establishing and running savings and credit unions, including the Stefczyk unions. Moreover, it was in those interwar years when different small credit institutions were rapidly developing, including credit cooperatives. Apart from the aforementioned act on credit unions, the organization and working rules of the Stefczyk unions were regulated by charters, rules of the unions, guidelines and other normative acts. From the legal point of view the Stefczyk unions were co-operatives which granted cheap credit and loans to their members and collected savings deposits of both their members and other persons who entrusted them with their savings. They obtained funds for their credit-granting operations largely from savings deposits.