Współpraca jednostek samorządu terytorialnego narzędziem wsparcia polskiej polityki rozwoju

Abstract

Prezentowana publikacja stanowi rezultat badań, łączących doświadczenia naukowe i praktyczne prac na rzecz rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych z wykorzystaniem narzędzi wsparcia współdziałania międzysamorządowego i międzysektorowego. Dokumentuje ona zarazem efekty działań finansowanych ze środków Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013, dotyczących planowania miejskich obszarów funkcjonalnych (MOF 1 i MOF 2), dzięki którym samorządy zrealizowały 55 projektów. Ponadto w badaniach uwzględniono rezultaty Programu Regionalnego: "Rozwój miast poprzez wzmocnienie kompetencji jednostek samorządu terytorialnego, dialog społeczny oraz współpracę z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego", realizowanego w ramach środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG), z którego zrealizowano 18 projektów. Na bazie tych doświadczeń dokonano oceny jakości współpracy jednostek samorządu terytorialnego w planowaniu inwestycji i podnoszenia jakości usług publicznych w miejskich obszarach funkcjonalnych. Samorządy działając w partnerstwach muszą zarządzać obszarem funkcjonalnym w sposób zintegrowany, a planowane inwestycje powinny służyć całości, a nie mieć jedynie charakteru indywidualnego i punktowego. Tylko funkcjonalne i zintegrowane podejście stanowić może gwarancję rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów funkcjonalnych. Współdziałanie w partnerstwie, nie tylko międzysamorządowym, ale również międzysektorowym stało się podstawową zasadą w strategicznych dokumentach polskiej polityki rozwoju społeczno-gospodarczego (m.in. w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego: regiony, miasta, obszary wiejskie, Krajowej Polityce Miejskiej, Planie na rzecz odpowiedzialnego rozwoju). Partnerstwo w realizacji inwestycji czy świadczeniu usług wydaje się być warunkiem sine qua non dalszego rozwoju na wszystkich szczeblach administracji. Szczególnie istotne jest to w przypadku jednostek małych i słabych finansowo. W dłuższej perspektywie czasu mogą one nie być w stanie udźwignąć ambitniejszych i droższych zadań publicznych. Tylko w partnerstwie z innymi podmiotami, także z sektora pozarządowego, będą w stanie skutecznie wpływać na podniesienie jakości życia swoich mieszkańców.

Niniejsza publikacja jest owocem doświadczeń, wypracowanych podczas wdrażania projektów w ramach konkursów na rzecz miejskich obszarów funkcjonalnych i Programu Regionalnego, w szczególności narzędzi przygotowanych przez Związek Miast Polskich (Beneficjenta Projektu Predefiniowanego Programu Regionalnego). Pomocnymi przy wdrażaniu partnerstw i zarządzaniu obszarem funkcjonalnym służyć mogą również: Baza Dobrych Praktyk, Model Współpracy czy Poradnik współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej. Konkluzją publikacji jest spostrzeżenie, iż do efektywnego, elastycznego, transparentnego i odpowiedzialnego działania wspólnot lokalnych, jest niezbędne jest pobudzanie i monitorowanie ich rozwoju, a przede wszystkim ciągłe budowanie zaufania między partnerami.