Górny Śląsk i Wielkopolska w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Wybrane aspekty z dziejów polityki i edukacji

Dzieje Górnego Śląska i Wielkopolski w XIX i pierwszej połowie XX wieku pozostają ciągle w kręgu zainteresowań historyków, ale także prawników, politologów, socjologów, etnologów, czy też badaczy regionalnych. Wśród historyków, podejmujących tematy górnośląskie i wielkopolskie, znajdziemy przedstawicieli różnych dziedzin: wojskowości, oświaty, gospodarki, dziejów politycznych. Niniejszy tom wpisuje się na długą listę publikacji poświęconych historii właśnie tych dwóch regionów. Ludność zamieszkującą Górny Śląsk i Wielkopolskę łączy bardzo wiele: przez lata znajdowała się pod panowaniem pruskim, zmagała się z germanizacją, walczyła zbrojnie o polskość, organizowała życie społeczno-polityczne i gospodarcze w granicach Drugiej Rzeczypospolitej. Intencją redaktora i autorów poszczególnych rozdziałów książki było wskazanie ważnych, a czasem mało znanych aspektów dotyczących edukacji i polityki. W związku z tym tom został podzielony na dwie części. W pierwszej zaprezentowano zagadnienia z dziedziny polityki. Część tę rozpoczynają treści poświęcone Wielkopolsce. Jarosław Durka przypomina postać Antoniego Henryka Radziwiłła, namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Marek Białokur przedstawia problem odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku, widziany z perspektywy redaktorów „Kuriera Poznańskiego”. Aleksander Smoliński przybliża wojskowe i polityczne dzieje Powstania Wielkopolskiego. Opisuje on obraz sytuacji w korpusie oficerskim Wojsk Wielkopolskich w pierwszej połowie 1919 roku, wynikający z raportu porucznika Wojciecha Mycielskiego. Z kolei Dorota Sula łączy problematykę wielkopolską z górnośląską, przedstawiając pomoc Wielkopolski dla Górnego Śląska w latach 1919-1921 w świetle prasy regionalnej. Kolejny tekst, autorstwa Macieja Fica, przybliża postać Jana Kustosa i jego stosunek wobec kwestii narodowościowej mieszkańców Górnego Śląska. Natomiast Witold Marcoń prezentuje sylwetki posłów Sejmu Śląskiego, którzy pochodzili z Wielkopolski, a osiedlili się na Górnym Śląsku i tutaj wykazali się aktywnością społeczną i polityczną. W drugiej części książki zaprezentowano treści związane z szeroko rozumianą edukacją. Przemysław Słowiński przybliża zagadnienie wychowania dzieci w świetle publikacji dziewiętnastowiecznej prasy poznańskiej, a Marek Białokur porównuje obraz Powstania Wielkopolskiego i Powstań Śląskich w szkolnych podręcznikach historii. Z kolei Piotr Gołdyn prezentuje społeczno-edukacyjne inicjatywy przeciwdziałania prostytucji na Śląsku w latach 1919-1939, temat niezwykle rzadko poruszany w historiografii dotyczącej nie tylko Śląska, ale i w ogóle Polski tamtego okresu. Część tę zamyka rozdział Michała Kitali, który dokonuje charakterystyki poglądów na polską dydaktykę szkolnictwa wyższego okresu międzywojennego na przykładzie działalności profesora Jana Rutkowskiego z Uniwersytetu Poznańskiego. Ta bogata w swych treściach tematyka tomu przybliża zarówno zagadnienia Wielkopolski i Górnego Śląska w zakresie dziejów polityki i edukacji, ale i wskazuje na wzajemne relacje pomiędzy obydwoma regionami. Przypomina, że w przeszłości istniały między nimi silne związki, co daje możliwość analogii i porównań.

Description

Książka pod redakcją naukową Jarosława Durki. Recenzent prof. dr hab. Marek Masnyk. Projekt okładki Wydawnictwo Rys. Na okładce reprodukcje pocztówek z kolekcji Jarosława Durki. Autorzy i tytuły poszczególnych rozdziałów: Jarosław Durka, "Antoni Henryk Radziwiłł (1775-1833) – szkic do portretu arystokraty, namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego" (s. 11-30); Marek Białokur, "Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku w świetle rocznicowych publikacji „Kuriera Poznańskiego” w latach 1919-1928" (s. 31-45); Aleksander Smoliński, "Sytuacja w korpusie oficerskim Wojsk Wielkopolskich w pierwszej połowie 1919 r. w świetle raportu porucznika Wojciecha Mycielskiego. Przyczynek do wojskowych i politycznych dziejów Powstania Wielkopolskiego" (s. 47-83); Dorota Sula, "Pomoc Wielkopolski dla Górnego Śląska w latach 1919-1921 w świetle prasy regionalnej" (s. 85-104); Maciej Fic, "Jan Kustos wobec kwestii narodowościowej mieszkańców Górnego Śląska" (s. 105-142); Witold Marcoń, "Trzej wielkopolscy socjaliści w Sejmie Śląskim w II RP" (s. 143-163); Przemysław Słowiński, "Wychowanie dzieci w świetle publikacji dziewiętnastowiecznej prasy poznańskiej" (s. 167-187); Marek Białokur, "Porównanie obrazu Powstania Wielkopolskiego i Powstań Śląskich w szkolnych podręcznikach historii" (s. 189-237); Piotr Gołdyn, "Społeczno-edukacyjne inicjatywy przeciwdziałania prostytucji na Śląsku w latach 1919-1939" (s. 239-257), Michał Kitala, "«O nowy model kształcenia uniwersyteckiego» – poglądy na polską dydaktykę szkolnictwa wyższego okresu międzywojennego na przykładzie działalności Jana Rutkowskiego (1886-1949)" (s. 259-283).

Keywords

Citation

Górny Śląsk i Wielkopolska w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Wybrane aspekty z dziejów polityki i edukacji, red. J. Durka, Poznań 2012

URI

https://depot.ceon.pl/handle/123456789/10494

Belongs to collection

Książki / Books

Full item record