Psychologia w naukach medycznych
Streszczenie
Przedmowa
Współczesna psychologia, jako dziedzina naukowa i praktyczna, wywodzi się w linii
prostej z nauk medycznych. Związek ten, mimo iż aktualnie oparty na założeniach współ-
pracy i uzupełniającego funkcjonowania równoległego w służbie człowiekowi, w dalszym ciągu jest widoczny praktyce leczniczej. Nie jest to jednak tylko działanie oparte na
wspólnych korzeniach, gdyż dzisiejsze pojmowanie zdrowia, ujęte w modelu holistycznym, zakłada konieczność wszechstronnego traktowania człowieka, jako systemu poszukującego dobrostanu w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej, a nie tylko zestawienia niezależnych układów soma-psyche, jak to miało miejsce w modelu biomedycznym.
Doktryna holizmu stanowi więc model integrujący dwa światy, zarówno ten psychologiczny, odwołujący się do psyche, jak i medyczny, operujący zdecydowanie częściej
w sferze soma. Powiązanie owych dwóch płaszczyzn stanowiło podstawę koncepcyjną
konferencji „Psychologia w medycynie”, która miała miejsce dnia 5 kwietnia 2008 roku
na Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. W pierwotnym
zamierzeniu miała to być oferta skierowana głównie do studentów kierunków medycznych, jako że poruszane tematy dotyczyły licznych zagadnień psychologicznych, przydatnych w pracy przyszłych przedstawicieli służby zdrowia. W ostatecznym rozrachunku
zaś tematyka przyciągnęła także przedstawicieli innych uczelni oraz pracowników służby
zdrowia i osoby, którym tematyka pomostu między medycyną a psychologią jest bliska,
czyniąc z konferencji dzieło uniwersalne i wieloaspektowe.
Na podstawie sukcesu wspomnianej konferencji, jak i całego cyklu spotkań pod hasłem
„Humanistyki w medycynie” pojawiła się myśl, aby konferencyjne opus magnum przekroczyło granice uniwersyteckich ścian i ukazało się w formie publikowanej, której twórcami byłyby w przeważającej mierze osoby prowadzące praktykę psychologiczną na pograniczu świata medycyny i psychologii, co pozwoliłoby ukazać psychologię jako naukę
bliską medycynie, a od strony praktycznej jako wiedzę przydatną pacjentowi w procesach dochodzenia do stanu pełnej sprawności fizycznej, psychicznej i społecznej. Stąd też
w wielu przypadkach oprócz afiliacji uczelnianych podajemy instytucje, w których autorzy poszczególnych rozdziałów wdrażają koncepcje w praktykę. Głównym motywem
niniejszej monografii staje się więc hasło budujmy płaszczyznę porozumienia między
naukami i szukajmy punktów stycznych w obrębie medycyny i psychologii.
Wieloaspektowość niniejszej monografii podkreślana jest przez szerokie ujęcie zagadnień medyczno-psychologicznych. Rozdziały Ewy Mojs oraz Anny Klatkiewicz ukazują
rolę psychologa w szeroko ujętej rehabilitacji. Dwa kolejne rozdziały – Doroty Gołąb
i Jakuba Pilarczyka – dotyczą psychoonkologii i form terapeutycznych stosowanych w pracy
z pacjentami z rozpoznaną chorobą nowotworową. Do tematyki opisywanej przez Jakuba Pilarczyka nawiązuje tekst Mai Strzeleckiej opisujący zaburzenia psychosomatyczne
u dzieci z uwzględnieniem kształtowania tych zaburzeń poprzez systemy rodzinne. Kolejne rozdziały dotyczą zagadnienia zespołu stresu pourazowego – Izabela Przybek-Czuchrowska dogłębnie definiuje zjawisko PTSD, natomiast Marcin Cybulski prezentuje
wybrane formy pomocy psychologicznej ofiarom wypadków drogowych. Tekst autorstwa Marty Czarneckiej-Iwańczuk, Anny Bukowskiej, Niny Konofalskiej oraz Jadwigi
Łuczak-Wawrzyniak z Zespołu Psychologów GPSK w Poznaniu określa rolę psychologa w sytuacji zagrożenia ciąży czy straty dziecka w okresie perinatalnym. Następny
rozdział autorstwa Wojciech Strzeleckiego poświęcony jest muzykoterapii ze szczególnym uwzględnieniem obszarów i możliwości jej zastosowania. Teksty Doroty Hędzelek
oraz Anny Dolczewskiej-Sameli dotyczą psychoseksualnego funkcjonowania człowieka,
natomiast refleksje Agnieszki Nowogrodzkiej i Bartosza Piaseckiego dookreślają funkcjonowanie psychologiczne osób ze zdiagnozowaną cukrzycą. Dwa kolejne rozdziały
– Jędrzeja Dobaczewskiego oraz Magdaleny Śmilgin-Malinowskiej – poświęcono specyfice funkcjonowania osób w okresie późnej dorosłości i możliwości jego poprawy. Tekst
Bogusława Stelcera oraz Marty Czarneckiej-Iwańczuk opisuje zagadnienie godności
w relacji lekarz-pacjent umierający. Rozdział kolejny autorstwa Mai Strzeleckiej, Wojciecha Strzeleckiego, Marcina Cybulskiego oraz Marty Czarneckiej-Iwańczuk charakteryzuje rolę mediów w kształtowaniu zaburzeń odżywiania u adolescentów, dokonując
jednocześnie analizy porównawczej roli wyglądu w ocenie jednostek według chłopców
i dziewcząt. Przedostatni rozdział – Jadwigi Łuczak-Wawrzyniak – poświęcony został
tematyce wypalenia zawodowego wśród pracowników służby zdrowia. Monografię zamyka tekst Michała Mandeckiego podkreślający rolę reklamy preparatów medycznych
OTC w kształtowaniu postaw wobec nich.
Mamy nadzieję, że publikacja ta może być nie tylko pomocnym narzędziem dydaktycznym dla studentów uczelni medycznych, ale także dla wszelkich organizatorów i inspiratorów działania w zakresie szeroko pojmowanego zdrowia aktywnie podejmujących wysiłki na rzecz poprawy jakości terapii i leczenia zróżnicowanych grup ludzkich w różnych
sferach funkcjonowania psychospołecznego.
Marcin Cybulski, Wojciech Strzelecki
Kolekcje
- Książki / Books [2915]
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub o innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego.