„Celem jest świat bez klatek”. O małżeństwie i związkach partnerskich z perspektywy (post)anarchistycznej

Abstract

Zgodnie z przekonaniami anarchistycznymi zawarcie związku małżeńskiego oznacza poddanie swojego życia intymnego kontroli państwa i/lub kościoła. Mimo to wśród anarchistów zdarzają się śluby, co nie spotyka się z potępieniem tego środowiska. Wiele osób identyfikujących się z anarchizmem opowiada się za wprowadzeniem związków partnerskich. Taka postawa wydawać się może niekonsekwentna. Niniejszy artykuł to próba wyjaśnienia jej przyczyn. Przedstawia poglądy osób środowisk (post)anarchistycznych na małżeństwo i związki partnerskie (zwłaszcza te zawierane przez osoby o orientacji homoseksualnej). Autorka miała okazję zapoznać się z różnorodnością tych opinii jako uczestniczka grupy anarchofeministycznej A-fe, działającej w Warszawie w latach 2007-2009.

Tekst wyjaśnia różnicę miedzy anarchizmem a anarchofeminizmem, zaliczając ten ostatni do postanarchizmu, a także odkrywa związki pomiędzy anarchofeminizmem a queer.

Wielość opinii anarchistów na temat związków partnerskich uwidacznia analiza dyskusji toczonej na anarchistycznym portalu informacyjnym na temat wrocławskiego Marszu Równości, który odbył się w 2009-ym roku właśnie pod hasłem ich legalizacji. Opinie osób działających w grupach i innych inicjatywach anarchofeministycznych autorka przedstawia na podstawie rozmów przeprowadzonych z nimi na początku 2012-ego roku, a także dwóch dyskusji poświęconych związkom partnerskim. Pierwsza z nich miała miejsce podczas festiwalu Kłir Szyft w 2008-ym roku, druga na skłocie Syrena w 2011-ym roku. Autorka rozważa, czy anarchistyczna i anarchofeministyczna krytyka małżeństwa zdezaktualizowała się w związku z przemianami społecznymi - współwystępowaniem wielu typów rodzin i różnorodnością stylów życia. W związku z tym analizuje rolę małżeństwa we współczesnej biopolityce. Spojrzenie anarchofeministek i anarchofeministów, zwłaszcza osób uczestniczących w dyskusji na festiwalu Kłir Szyft na legalizację związków partnerskich okazuje się bliskie perspektywie Judith Butler w eseju „Is Kinship Always Already Heterosexual”? Z powodu tego podobieństwa, autorka zastanawia się nad możliwością wpisania grup anarchofeministycznych do kontinuum, które w polskich warunkach, według teoretyka queer, literaturoznawcy i aktywisty w kampanii „Niech nas zobaczą” Tomasza Basiuka, tworzą LGBT i queer. Snuje również hipotezy na temat (nie)trwałości tego kontinuum.