Zabudowa drewniana Lubaczowa. W poszukiwaniu możliwości ochrony lokalnego archetypu
Streszczenie
Na podstawie badań terenowych podjęto próbę opisania najważniejszych cech lokalnego archetypu zabudowy. Kluczowe wydaje się utrzymanie historycznego układu, długich działek siedliskowych, lekko skręconych w stosunku do drogi głównej. Układ ten zdeterminował schemat wykorzystania działek oraz położenie budynków. Na bardzo wąskich działkach powstał system zabudowy szczytowej, lekko skręconej w stosunku do drogi głównej.
Archetyp zabudowy jest elementem dziedzictwa kulturowego, którego nie da się chronić poprzez wpis do rejestru zabytków. Jego ochrona jest trudna, gdyż wymaga wysiłku wielu interesariuszy: aktywności społeczności lokalnej, zainteresowania władz, sporządzenia dokumentacji przez profesjonalistów, uznania projektantów. W ramach prawnych ujęcie zespołu cech zabudowy charakterystycznych dla danego mikroregionu jest możliwe w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W zapisach prawa lokalnego miasteczek, gdzie archetyp zabudowy pozostaje ciągle żywy, powinno się chronić te szczególne cechy wyróżniające "nasz" krajobraz kulturowy.
W Lubaczowie, mieście powiatowym na północno-wschodnim Podkarpaciu do dziś zachowało się wiele tradycyjnych obiektów, znacznie różniących się od zabudowy innych miasteczek regionu.
Ich charakterystyczne cechy geometryczne oraz wyszukany detal architektoniczny, stanowią świadectwo odrębności kulturowej mieszkańców. Rzeźbiony w drewnie detal, tworzy filigranowe ozdoby ścian szczytowych. Lubaczowska "parada od facjatów" narodziła się pod wpływem alpenstilu pod koniec XIX wieku. In Lubaczów, small county town in north-eastern part of Subcarpathian region, there are still many traditional wooden buildings. Their characteristic features: graceful buildings proportions and filigree ornaments, distinguish 'Lubaczów style' from architecture of other towns in this region. This indicates cultural distinctiveness of Lubaczów community. Carved wood detail, creates an unusual, delicate ornaments on gable. Lubaczów "façades parade" was born thanks to alpenstil (Swiss chalet style) influences at the end of XIX th century.
An attempt to describe key features of local architecture archetype was based on field and cabinet research. The upkeeping of historical, slightly diagonal land divisions, with narrow land lots, seems to be the most important. The land lot use scheme and buildings placement were determined by these divisions. The slightly diagonal, gable building system was created on these very narrow land lots.
Architectural archetype is part of the cultural heritage that cannot be protected by entry in the list of historic monuments. Its protection is difficult, as it requires many stakeholders effort: the activity of the local community and authorities, preparation of documentation by professionals, recognition by designers. Key architectural features can be only protected by local law acts such as local plans of spatial development. In these towns where architectural archetype remains 'alive', these key features should be protected in local law acts... to distinguish 'our own' cultural landscape.
Kolekcje
- Artykuły / Articles [16161]
Z tą pozycją powiązane są następujące pliki licencyjne: