Wasta (klientelizm) a rozwój społeczno-gospodarczy w świecie arabskim

Abstract

Wasta (w literackim języku arabskim wasata) oznacza wstawiennictwo bądź mediację. Pojęcie to obejmuje szeroką gamę działań społecznych. Znaczeniowo najbliższe jest zachodniemu pojęciu klientelizmu, gdyż zakłada istnienie nieformalnej relacji pomiędzy patronem a klientem oraz dotyczy sfery gospodarczej lub politycznej. Klientelizm odpowiada jednak tylko jednemu rodzajowi wasty – wstawienniczej (drugi rodzaj ma charakter mediacyjny). Niniejszy rozdział definiuje pojęcie wasty oraz nakreśla jej rolę w gospodarce i polityce państw arabskich. Wasta analizowana jest jako stosunek społeczny pod kątem stron, które biorą w nim udział, charakteru relacji między nimi oraz ich celów i oczekiwań. Omówiono tu dwa rodzaje wasty – mediacyjną, właściwą dla społeczności lokalnych, oraz wstawienniczą, funkcjonującą na poziomie instytucjonalnym, właściwą dla społeczeństw nowoczesnych. Rozdział przedstawia ponadto sposób postrzegania wasty w świecie arabskim.