Czynnik ludzki i jego wpływ na bezpieczeństwo lotów

Abstract

,,Każde działanie człowieka może być powodem wystąpienia okoliczności zagrażających temu działaniu, a także może doprowadzić do wystąpienia obrażeń, strat materialnych a niekiedy nawet utraty życia1 .” Nieustanny rozwój w dziedzinie lotnictwa, powoduje zwiększenie ryzyka niepowodzenia podczas wykonywania danego zadania, czego konsekwencje mogą okazać się bardzo poważne. Zapewnienie bezpieczeństwa w lotnictwie to jedno z podstawowych zadań organizacji i instytucji lotniczych. Podpisana w Chicago 7 grudnia 1944 r. Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym powołała do życia Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego (ICAO), której głównym celem było ustanowienie międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w zakresie bezpieczeństwa (art. 44 Konwencji). W deklaracji zasad, dotyczących rozwoju międzynarodowego lotnictwa cywilnego, Rada ICAO jednogłośnie stwierdziła, że bezpieczeństwo w lotnictwie nie może być traktowane kompromisowo w stosunku do czynników ekonomicznych, ponieważ życie ludzkie jest wartością bezcenną. Pomimo wdrożenia wszystkich możliwych środków zapewniających bezpieczeństwo, ogromnych wysiłków organizacji międzynarodowych oraz nadzoru działań linii lotniczych, zdarzenia lotnicze występują na całym świecie. W ostatnich latach ich liczba wzrosła, chociaż jest to wypadkową, przede wszystkim silnego tempa rozwoju transportu lotniczego. Globalizacja pracy i styl życia wymagają dużej mobilności, narzucają bardzo szybkie tempo, które z kolei zapewnia jedynie komunikacja powietrzna. Z usług transportu lotniczego na całym świecie korzysta z roku na rok coraz większa liczba osób. Transport ten jest uznawany za jeden z najbezpieczniejszych środków komunikacji, lecz zdarzenia lotnicze z ostatnich kilku lat, a nawet miesięcy takie, jak katastrofa samolotu linii lotniczej Germanwings w Alpach 24 marca 2015 r. mocno zachwiały obrazem bezpiecznego podróżowania w przestworzach.

1 M. Kopaczewski, E. Szwarc, Zarządzanie ryzykiem w systemie bezpieczeństwa lotów, Koszalin 2013, s107. 5 Działania w zakresie profilaktycznego zapewnienia bezpieczeństwa lotów mają na celu, w szczególności, zmianę świadomości i mentalności personelu organizacji lotniczych oraz wszystkich użytkowników przestrzeni powietrznej. Obecnie bezpieczeństwo lotów jest coraz częściej postrzegane jako efekt zarządzania głównymi procesami realizowanymi w organizacji lotniczej. Dotychczasowe doświadczenia z działalności lotniczej oraz wyniki analiz jednoznacznie wskazują, że wciąż najbardziej zawodnym elementem systemu lotniczego jest ,,czynnik ludzki”. W monografii zostały omówione zagadnienia dotyczące ,,czynnika ludzkiego’’ w lotnictwie, który obejmuje nie tylko układ człowiek - maszyna, ale przede wszystkim wzajemne relacje człowiek - człowiek. Autorzy wskazują, że należy w sposób ciągły i systematyczny uzupełniać pojęcie ,,czynnika ludzkiego’’ o nowe, aktualne badania naukowe, teorie i analizy procesów co powinno się przyczynić do poprawy bezpieczeństwa lotów.