Powroty do przeszłości. Po śladach rodzinnych w niemieckojęzycznej literaturze (nie tylko) polskiego pochodzenia
Streszczenie
Powroty do kraju pochodzenia należą do najważniejszych problemów litera-tury (e)migracyjnej. Literackie odkrywanie „Wschodu” (Europy) po demokratycznym prze-łomie (1989/1990) związane było z poszukiwaniem utraconych miejsc pamięci oraz podróżowaniem po śladach rodzinnych. Przykładem są angielskojęzyczne utwory pochodzącej z Krakowa Ewy Hoffman, Anne Applebaum lub amerykańskiego pisarza Jonathana Safrana Foera. Jego powieść Everything is illuminated (Wszystko jest iluminacją) jest nowatorską książką, ponieważ narrator – wnuk pokolenia ofiar i ocalałych z Zagłady – podejmuje próbę (wy)tłumaczenia tego, co dla czytelników młodego pokolenia jest trudne do zrozumienia. Nowe formy narracji o przeszłości i Holokauście wyrastają z niepokoju przedstawicieli drugiego i trzeciego pokolenia ocalałych Żydów, którzy na podstawie relacji, opowieści rodzinnych, oficjalnej i prywatnej historii oraz wiedzy „z drugiej ręki” próbują dotrzeć do prawdy o losach krewnych. W ten sposób Katja Petrowskaja (Katia Petrowska) przekształca białe plamy i puste miejsca w historii rodzinnej w żywe, spisane słowa. Szukając prawdy, pisarka udaje się w podróż do miejsc rodzinnych po całej Europie, łącząc literaturę piękną z reportażem. Jej ksiażka Vielleicht Esther (Może Estera) przekracza, jak i inne dzieła tego rodzaju, wszystkie kategorie przynależności do literatury narodowej, tradycyjne definicje tożsamości, demonstrując własne tułactwo i bezdomność. Tacy autorzy jak Eduard Merian zdają sobie sprawę z tego, że trzeba koniecznie przerwać milczenie, zacząć opowiadać, dopóki jeszcze żyją świadkowie. Brygida Helbig porusza kwestie związane z pochodzeniem i tożsamością rodziców. Jej teksty literackie posiadają zróżnicowaną szatę językowo-kulturową, a przykładem jest jej polskojęzyczna powieść Niebko (2013). „Literatura powrotów” powstaje w różnych językach; wskutek czego konstytuuje się nowy tekst międzykulturowy. Istotną cechą tych tekstów jest stosunek autora do danej kultury, do „wspólnoty językowej” kraju rodziców i dziadków, jak i do kraju osiedlenia pisarza. Niemieckojęzyczna debiutancka powieść Deborah Feldman Überbitten należy do bogatej „literatury berlińskiej”, a tematem czyniąc własne życie i los rodziny, wpisuje się do literatury postmemorialnej. W obliczu najnowszej fali migracji pisanie o własnych przeżyciach, doświadczeniach oraz o historiach rodzinnych będzie stanowić kluczową cechą współczesnej literatury, niezależnie od pochodzenia autora.
Kolekcje
- Artykuły / Articles [16126]
Z tą pozycją powiązane są następujące pliki licencyjne: