Medialne relacje wojenne. Od wojny w Wietnamie do czasów współczesnych

Abstract

Celem pracy jest przybliżenie problematyki medialnych relacji wojennych, która nie jest w polskiej literaturze przedmiotu zagadnieniem szeroko prezentowanym i popularnym. Praca składa się z sześciu rozdziałów. Pierwszy z nich ma charakter teoretyczny i stanowi przewodnik po pozostałych rozdziałach, które zawierają wielowymiarową analizę czterech konfliktów zbrojnych widzianych przez media. W pierwszym rozdziale scharakteryzowano zasadnicze przyczyny, dla których komunikowanie o wojnie było i jest zagadnieniem tak niezwykle istotnym, a także podano kilka historycznych przykładów takiego komunikowania, od czasów starożytnych, po relacje Williama Howarda Russella, korespondenta wojennego „The Times” i Edwina Lawrence'a Godkina dla „London Daily News” dotyczące wojny krymskiej. Zgodnie z dominującymi w literaturze przedmiotu problemami omówiono tu takie zagadnienia jak znaczenie skoszarowania dziennikarzy wraz z wojskiem dla sposobu relacjonowania konfliktu zbrojnego oraz problemu samych relacji media-wojsko, ewolucja sposobu relacjonowania wojen w zależności od technicznych zmian mediów, a więc w szczególności w kontekście ewolucji prasy, pojawienia się telewizji, internetu, a następnie wzrostu roli mediów społecznościowych i blogów, specyfika medializacji i mediatyzacji wojny, problematyka relacji pomiędzy patriotyzmem dziennikarzy a obiektywizmem relacji wojennych, problem relacjonowana wojen a traktowania konfliktu zbrojnego jako wydarzenia medialnego, którego relacje przynoszą zyski przedsiębiorstwom medialnym, efekt CNN i jego konsekwencje, specyfika mediów prezentujących inny niż zachodni punkt widzenia, jak na przykład Al Jazeera, specyfika wybranych ram tematycznych w prezentowaniu konfliktów, obrazów zniszczeń, śmierci cywilów, w szczególności dzieci. W kolejnych rozdziałach dokonana została analiza medialnego obrazu czterech konfliktów zbrojnych oraz ich tła politycznego: wojny wietnamskiej, wojny w Afganistanie, będącej konsekwencją ataków terrorystycznych w dniu 11 września 2001 roku, inwazji w Iraku z 2003 roku oraz toczącej się przez wiele lat wojny w Syrii. Wybór konfliktu do analizy może być przedmiotem dyskusji i budzić kontrowersje. Autorzy wybrali właśnie te jako najbardziej reprezentatywne dla problematyki relacjonowania wojen przez media i poznawczo interesujące. Ostatni rozdział stanowi podsumowanie wybranych zagadnień, które były przedmiotem badań w rozdziałach poświęconych konkretnym wojnom, jest to jednak ujęcie tłumaczące szerzej omawiane problemy.