The method of selecting adaptive devices in a vehicle for the needs of people with disabilities

Abstract

Rozprawa przedstawia autorską metodę doboru urządzeń adaptacyjnych w pojazdach dla osób z deficytami funkcji ruchowych – ‘System - ASA’. Podstawą opracowanej metody jest system ekspercki, który w procesie wnioskowania wykorzystywał bazy danych z różnych dziedzin wiedzy. Bazy te powstały w oparciu o przeprowadzoną, m.in: kwerendę publikacji z zakresu mobilności osób z niepełnosprawnościami, analizę z obszaru działania firm zajmujących się adaptacją pojazdów, analizę klasyfikacji urządzeń adaptacyjnych pod względem ich funkcji, jak również różnych klasyfikacji niepełnosprawności. Wykorzystano również wiedzę pozyskaną od osób zajmujących się indywidualnym doborem urządzeń adaptacyjnych (tzn. instruktorów nauki jazdy, lekarzy medycyny pracy z uprawnieniami do badania kierowców, osób zajmujących się adaptacją pojazdów) oraz ekspertyzy z tego obszaru wykonane dla konkretnych odbiorców. Na bazie zgromadzonej wiedzy dokonano ostatecznej klasyfikacji urządzeń adaptacyjnych i klasyfikacji niepełnosprawności. Wnioski z uprzednich analiz oraz wiedza i doświadczenie autorki rozprawy w tym zakresie umożliwiły sformułowanie reguł niezbędnych dla procesu wnioskowania. Kolejnym etapem było opracowanie interfejsu użytkownika/operatora. Opracowana metoda nie wymaga od użytkownika posiadania szczegółowej wiedzy z zakresu adaptacji. Wystarczy zgodnie z określonym schematem wprowadzić opis niepełnosprawności. Opracowana metoda ‘System - ASA’ została poddana weryfikacji. Przeprowadzono analizę porównawczą stopnia zgodności między doborem urządzeń wygenerowanym przez ‘System - ASA’ (automatycznie) a doborem dokonanym przez ekspertów (indywidualnie) dla 44 osób z różnymi niepełnosprawnościami ruchowymi. Uzyskane wyniki potwierdziły przydatność systemu eksperckiego w budowie metody automatycznego doboru urządzeń adaptacyjnych, jak również słuszność zautomatyzowania tego procesu, ze względu na obiektywizm zaproponowanej metody w porównaniu z indywidualnym doborem realizowanym przez ekspertów. Jej zaletą jest również istotnie krótszy czas doboru a także w większości przypadków – możliwość propozycji dwóch wariantów konfiguracji urządzeń, co pozwala na lepsze ich dostosowanie do preferencji kierowcy. W podsumowaniu określono dalsze kierunki rozbudowy metody, uwzględniające aktualizację baz o nowe urządzenia adaptacyjne oraz uszczegółowienie kategorii niepełnosprawności.