Relations: Agriculture – Economy in The Theory Of Economics

Abstract

The paper discusses the position of agriculture in the economy at various levels of economic development and in various schools of economic theory. The complexity of the analyzed area is a consequence of the fact that agriculture is one of the first forms of conscious and organized human activity. Its importance for society and economy results from the main goal of this activity, which is to satisfy the basic human need, the need to satisfy hunger. The study depicts three basic perspectives from which agriculture is presented in economic theory: (i) relations between agriculture and other sectors of the economy, (ii) the main forces shaping the mechanism of changes and the development of agriculture, and (iii) basic directions (paths) taking place in a time of changes in agriculture. In the second part of the paper, one of the three main perspectives illustrating the position of agriculture in the economy and in the theory of economics, i.e., the relations between agriculture and other sectors of the economy, was subject to empirical verification. The assessment was carried out on the example of Polish agriculture and its evolution over time. The analysis covers the changes that occurred after 1950 in areas such as the potential of agriculture in the economy (land, labor, and capital resources), the contribution of agriculture to creating added value (GNI/GDP), agricultural production, participation in foreign trade and changes in food consumption.

Artykuł poświęcony jest miejscu rolnictwa w gospodarce na różnym poziomie rozwoju ekonomicznego oraz w różnych szkołach teorii ekonomii. Złożoność analizowanego obszaru jest konsekwencją tego, że rolnictwo stanowi jedną z pierwszych form świadomej i zorganizowanej działalności człowieka. Jego znaczenie dla społeczeństwa i gospodarki wynika z głównego celu tej działalności, jaką jest zaspokojenie podstawowej potrzeby człowieka, potrzeby zaspokojenia głodu. W opracowaniu przedstawiono trzy podstawowe perspektywy z jakich rolnictwo ukazywane jest w teorii ekonomii: (i) relacji zachodzących w układzie rolnictwo – pozostałe sektory gospodarki, (ii) głównych sił kształtujących mechanizm zmian i rozwoju rolnictwa oraz (iii) podstawowych kierunków (ścieżek) zachodzących w czasie zmian w rolnictwie. W drugiej części artykułu weryfikacji poddano jedną z trzech głównych perspektyw ilustrujących miejsce rolnictwa w gospodarce i teorii ekonomii, tj. relację w układzie rolnictwo – pozostałe sektory gospodarki. Ocena została przeprowadzona na przykładzie polskiego rolnictwa i jego ewolucji czasowej. Analizie poddano zmiany, jakie nastąpiły po 1950 r. w takich obszarach jak: potencjał rolnictwa w gospodarce (zasoby ziemi, pracy oraz kapitału), wkład rolnictwa w tworzenie wartości dodanej (DNB/PKB), produkcja rolnicza, udział w handlu zagranicznym i zmiany w konsumpcji żywności.