Ewolucja czy rewolucja? Imigracja z Ukrainy do aglomeracji warszawskiej z perspektywy lat 2015-2019

Abstract

Raport prezentuje wyniki sondażu zrealizowanego wśród migrantów ukraińskich w aglomeracji warszawskiej z roku 2019 w zestawieniu z rezultatami analogicznego badania z roku 2015, a także z obserwacjami z wcześniejszych badań w innych miastach: Bydgoszczy (2018), Lublinie (2016) i Wrocławiu (2018). Analizowane tematy obejmują cechy społecznodemograficzne migrantów, ich status prawny, wzorce i plany migracyjne, a także sytuację migrantów na polskim rynku pracy oraz ich zachowania odnośnie do oszczędzania i przekazów finansowych na Ukrainę. Główne wnioski raportu mówią o wciąż utrzymującej się specyfice Warszawy jako miejsca docelowego na mapie Polski, lecz także o powolnej ewolucji zmian w charakterystykach i zachowaniach ukraińskich migrantów na mazowieckim rynku pracy w okresie 2015-2019. Zmiany te obejmują spadek feminizacji migracji ukraińskiej i jej odmłodzenie – w ujęciu wieku migrantów i ich doświadczenia migracyjnego – a także wzrost znaczenia migracji z ukraińskich obszarów miejskich, zwłaszcza centralnej Ukrainy. Wszystko wskazuje na to, że można też mówić o wzroście trwałości ukraińskiej migracji do aglomeracji warszawskiej: migranci podejmują mniej wyjazdów, ich pobyty wydłużają się oraz zmniejsza się udział migracji indywidualnej (jednoosobowych gospodarstw domowych). Ukraińscy migranci coraz częściej opuszczają Ukrainę w związku ze zbyt niskimi zarobkami, a nie z powodu braku pracy, co obserwowano także w innych badanych miastach. Ich struktura zatrudnienia, według sektorów, coraz bardziej się różnicuje, choć wciąż przeważa zatrudnienie w ramach prac robotniczych oraz poniżej kwalifikacji migrantów. Wydaje się także, że poprawia się sytuacja finansowa ukraińskich migrantów na Mazowszu. Jednak pomimo wzrostu zarobków i oszczędności skłonność do przekazywania zarobionych w Polsce środków na Ukrainę nie ulega wyraźnym zmianom.

The report demonstrates results of the survey on Ukrainian migrants in Warsaw agglomeration from 2019 against outcomes of the respective study conducted in 2015 and observations from earlier studies on other Polish cities: Bydgoszcz (2018), Lublin (2016), and Wroclaw (2018). It covers socio-demographic characteristics of migrants, their legal status, migration patterns and plans, situation on the labour market and practices related to savings and financial transfers. Its main conclusions demonstrate a still present specificity of Warsaw as the destination area in Poland, but refer also to gradual changes with regard to individual characteristics and behaviours of Ukrainian migrants on the Mazovian labour market in 2015- 2019. These changes relate to decrease in feminisation and “rejuvenalisation” of Ukrainian migration – both in terms of migrants’ age and migration experience – and also to growing role of migration from urban areas especially of Central Ukraine. Moreover, some growth in permanency of Ukrainian migration to Warsaw agglomeration can be observed: numbers of migrants’ visits decrease, their mean duration prolongs, and the share of single migrants falls. As in other studied Polish cities, migrants, more often than in the past, leave Ukraine in search for better incomes and not due to lack of jobs. Although employment on the blue-collar positions, being below migrants’ skills, still prevails, the selection of sectors in which Ukrainian migrants find jobs in Warsaw has been definitely diversifying. It can be also argued that financial situation of Ukrainian migrants in Mazovian region has been improving. However, growth in migrants’ incomes and saving does not involve substantial changes in their remitting behaviours.