Wolność sumienia i religii w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

Abstract

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących osobie ludzkiej jest wolność sumienia i religii, proklamowana w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Owa wartość stanowi punkt odniesienia do innych praw i wolności, z którymi niejednokrotnie wchodzi w ścisłą korelację. Podstawą rzeczonej wolności jest przyrodzona, niezbywalna i nienaruszalna godność osoby ludzkiej, której poszanowanie i ochrona jest powinnością władz publicznych (art. 30). Należy już na wstępie zauważyć, że ustrojodawca – gwarantując różnorodnym podmiotom katalog praw związanych ze sferą religijności – posłużył się niejednorodną terminologią, która może wprowadzać chaos interpretacyjny. W tekście ustawy zasadniczej występują bowiem takie określenia, jak: „wolność sumienia i religii” (art. 53 ust. 1), „wolność sumienia i wyznania” (art. 48 ust. 1) czy „swoboda wyrażania przekonań religijnych” (art. 25 ust. 2). W doktrynie dość powszechnie wszystkie wymienione pojęcia określa się mianem „wolności religijnej”, choć jest to termin normatywny, występujący na gruncie ustawy – Kodeks karny wykonawczy, który został użyty w kontekście uprawnień przysługujących osobie skazanej (art. 102, ust. 3)4. Dla uściślenia zakresu prowadzonych badań warto doprecyzować występujące określenia, których interpretacja nie jest tożsama.