Edukacja kulturowa wobec przemian globalizacyjnych i lokalnych

Abstract

Edukacja kulturowa jest koniecznością społeczną, otwierającą przed ludzkością wspólne obszary porozumiewania się i stykania wartości ogólnoludzkich oraz nabywania umiejętności rozumienia kultur odmiennych w ich bogactwie. Edukacja ta powinna zawierać edukację do- i przez globalność oraz lokalność. Te dwa obszary dopełniają się wzajemnie i tworzą integralną rzeczywistość człowieka. Edukacja kulturowa to proces nieustannego godzenia dorobku już zgromadzonego, uwarunkowanego historycznie, poznawanie rzeczywistości obecnej i podążanie za przyszłością, jej trendami, potrzebami. To wypadkowa tych trzech sił, które w edukacji są lub powinny być zawsze obecne. W podjętym dyskursie uwaga została skupiona na kilku tezach: Nieustanne przeobrażenia społeczno-kulturowe będą przybierać na sile i należy je traktować bardziej jako szansę dla poszczególnych jednostek i grup, niż przeszkodę. Zgodnie z tym założeniem należałoby edukować z akcentem położonym głównie na wielość szans a nie na obronę przed niebezpieczeństwami. Priorytetem musi stać się gotowość do podejmowania wyzwań, które i tak w swoim założeniu implikują zagrożenia i przeszkody. Edukacja szkolna nie nadąża za przeobrażeniami społeczno-kulturowymi. Nauka staje się bardziej koniecznością zewnętrznie wymuszaną niż potrzebą, wynikającą z chęci sprostania wyzwaniom zastanej rzeczywistości przy zachowaniu kulturowej tożsamości. Szkolna rzeczywistość coraz bardziej odstaje od rzeczywistości pozaszkolnej, naturalnej, ponieważ nauka jest nadal bardziej odtwórcza niż twórcza, kreatywna. Pedagogika jako nauka winna skłaniać się bardziej ku praktycznym rozwiązaniom przy wsparciu teoretycznym i odniesieniach interdyscyplinarnych, nie zatracając przy tym własnej tożsamości. Edukacja kulturowa musi zawierać w sobie edukację zarówno do- i przez- globalność, jak i lokalność. Każda jednostka korzysta w mniejszym lub większym stopniu z osiągnięć globalizacyjnych, cywilizacyjnych, będąc jednocześnie cząstką danego środowiska lokalnego. Jest osadzona w dwóch realiach: świecie zakorzenienia, które nie musi być miejscem urodzenia i świecie wspólnym dla ogromnej rzeszy ludzi, zatem w dwóch przestrzeniach: bardziej indywidualnej i ogólnej publicznej. Ewolucja środków masowego komunikowania ma i będzie miała przemożny wpływ na kształt kultury masowej, zatem również i na kształt edukacji kulturowej.

Abstract

Cultural education is a social necessity that unlocks before the mankind the common areas of communicating and putting together universal values, and acquiring skills of understanding a wide variety of different cultures. This education should contain education to and by globalism as well as localism. These two areas complement one another and they create man’s integral reality. Cultural education is a process of incessant reconciliation already accumulated, historically conditioned achievements, cognition of the present reality, and following the future, its trends and needs. This is the outcome of these three powers, which are or should always be present. The discourse shall concentrate on several theses: 1. Incessant social-cultural transformations will gain strength and they should be treated more as a chance for individuals and groups rather than a difficulty. Working on the said assumption, one should educate with an accent laid mainly on the plurality of chances instead of focusing on protection against dangers. Readiness to undertake challenges, which are presumed to imply threats and difficulties, needs to become a priority. 2. School education does not keep up with the socio-cultural transformations. Science becomes more of an external, extorted necessity rather than a need, resulting from a desire to meet the challenges of the present reality with the maintenance of cultural identity. School reality becomes increasingly removed from the out-of-school, natural, reality because science is still more reproductive than creative. 3. Pedagogy as a branch of science should be directed more at practical solutions, with some theoretical support, and interdisciplinary references, without losing its own identity at the same time. 4. Cultural education has to contain both education types: to- and by- globalism and localism. Every individual uses, to a smaller or greater degree, the achievements of civilization and globalization, being simultaneously an element of a given local environment. People are placed in two realities: in the world one is deeply rooted in , which does not need to be the place of birth, and in the world shared by the masses. Therefore, one resides in two spaces: a more individual one and a general, public sphere. 5. The evolution of mass media has had and will have an overwhelming influence on the shape of mass culture, which means its simultaneous impact on the shape of cultural education.