Różewicz na ("polskiej") fali. Dwie alternatywne orbity recepcyjne wczesnej twórczości Tadeusza Różewicza w Niemczech Zachodnich
Streszczenie
W momencie zaistnienia w Niemczech Zachodnich poezji Tadeusza Różewicza można było dokonać szybkiego bilansu literatury „godziny zero” i zestawić ją zarówno z programem odnowy języka, jak i efektem jego realizacji zaproponowanym przez polskiego poetę. Konfrontacja taka musiała uzmysłowić - szczególnie przedstawicielom młodego i szczególnie krytycznego pokolenia zachodnioniemieckich poetów - jak bardzo nieporadne i właściwie jedynie deklaratywne były wszelkie podejmowane po 1945 roku próby zerwania z patosem oraz apologetycznym nastawieniem wobec tradycji mocno wpisanej w niemiecki idealizm . Taką właśnie reakcję na zetknięcie z poezją Różewicza zaświadcza niemiecki poeta powojennego po-kolenia (rocznik 1943) - Michael Krüger: „Gdy po raz pierwszy usłyszeliśmy ten nieprogramowy program, wykładany w latach 60. w Berlinie przez krępego, miłego pana o cichym głosie, który zdawał się mówić tylko za siebie, od razu wiedzieliśmy, że mówi do nas ktoś, kto nie zamierza nas zbyć lekką ręką. („.) „Aby zmartwychwstać, liryka musi umrzeć" po-wiedział tak naturalnie, że aż zaparło nam dech. W tedy w Berlin ie dużo się mówiło i pisało, ale rzadko zdarzało nam się tego słuchać, a jeszcze rzadziej słuchać cichych słów kogoś współczesnego, w porównaniu z k tórym nasz język patetycznych wyznań brzmiał nieco nie-rzeczywiście)”. Tym, co „tak celnie” trafiło „w puls kultury zachodnioniemieckiej” było nie proklamowane, lecz (konsekwentnie) zrealizowane odnowienie języka liryki, którego radykalizm kazał umieścić polskiego poetę w gronie pisarzy wyznaczających nowe kierunku w literaturze. Nie bez znaczenia był również autorytet autora, na który składa się przede wszystkim jego przynależność generacyjna oraz data wydania Niepokoju. W roku 1947 w Niemczech Zachodnich dopiero powstały zręby programowe nowego realizmu i odnowy języka, a za ich konkretyzację (Kahlschlagu – Weyrauch; Opuszczenia wieży z kości słoniowej – Schnurre) można uznać rok 1949. Data debiutu poetyckiego Różewicza musiała robić tym większe wrażenie, jeśli uświadomimy sobie, że debata o „poezji po Oświęcimiu” wybuchła w Niemczech Zachodnich na dobrą sprawę po roku 1951.
Kolekcje
- Artykuły / Articles [16158]
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub o innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego.