Karl Dedecius: …bo literatura polska warta jest zachodu/Zachodu. Pół wieku obecności polskiej literatury w Niemczech (1959-2009)

Zielińska, Mirosława

Karl Dedecius: …bo literatura polska warta jest zachodu/Zachodu. Pół wieku obecności polskiej literatury w Niemczech (1959-2009)

Abstract

Niezwykłość działalności Karla Dedeciusa można scharakteryzować następująco: tłumacz dopasowywał swoje plany wydawnicze do aktualnie panującej koniunktury, starając się ją maksymalnie zdyskontować, jednak nigdy się nią w swojej pracy nie kierował. Udało mu się dzięki temu uniknąć tak egzotyzacji, jak i idealizacji obrazu polskiej kultury, który równałby się utracie wiarygodności tak ich promotora, jak i polskich autorów. Można powiedzieć więcej: ignorował on doraźne cele polityki kulturalnej, tak RFN, jak i PRL, szukając na własną rękę złotego środka i stawiając sobie od początku jasny cel: przybliżyć całościowy, wielobarwny krajobraz polskiej kultury i nie dopuścić do jej polityzacji, a przez to trywializacji. Szczególnie istotna okazała również się walka, jaką Dedecius toczył o wizerunek Polski, w latach 80., gdy po wprowadzeniu stanu wojennego Polska została odizolowana od świata, a polska literatura podzielona na ‚emigracyjną‘/‚drugoobiegową’ i ‚krajową’. Dedecius starał się konsekwentnie prezentować możliwie wieloaspektowy i pełny obraz literatury polskiej, nie dyskryminując, czy też nie dezawuując w swojej pracy przekładowej żadnej ze stron toczącego się przez ponad dwie dekady sporu. Program, jaki realizował będąc dyrektorem Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Instutut) w Darmstadt, sformułował jednoznacznie w jednym z wywiadów, jakiego udzielił z okazji przyznania mu doctora honoris causa KUL w Lublinie, Radiu Polonia w 1987 r.: „Celem Polskiego Instytutu w Darmstadt jest poszukiwanie polskich przemyśleń, polskich stanowisk z różnych stron, pobudzanie do samodzielności sądów poprzez wydawanie różnych pisarzy, o często sprzecznych ze sobą poglądach. Byłoby błędem gdybyśmy kierowali się jakąkolwiek cenzurą, czy to cenzurą emigracji, czy też cenzurą oficjalną w Polsce.” Równoczesne przyznanie w grudniu 2009 r. Nagrody Polsko-Niemiecką za szczególne zasługi dla stosunków obu krajów byłym premierom: Lechowi Wałęsie i Richardowi von Weizsäckerowi oraz tłumaczom: Małgorzacie Łukasiewicz oraz Karlowi Dedeciusowi, można odczytać nie tylko, jako nobilitację kultury i uznanie jej roli pośrednika w polsko-niemieckim dialogu. To także wyraz przekonania, iż właśnie literatura/kultura innego kraju, motywuje do głębszej (auto)refleksji.

Keywords

moderner polnischer Lyrik Leuchtende Gräber - 1959 polnische Literatur Rezeption polnischer Literatur in (West)Deutschland (1959-2009) Deutsch-Polnischer Preis (2009) Deutsch-Polnischer Sonderpreis (2009) Lektion der Stille - 1959 PRL-Literatur Exilliteratur Literatur des zweiten Umlaufs „Mickiewicz Blätter“

Lekcja ciszy - 1959 literatura krajowa literatura emigracyjna literatura drugiego obiegu Karl Dedecius Małgorzata Łukasiewicz

Karl Dedecius Deutsches Polenistitut Darmstadt polska poezja współczesna Płonące groby - 1959 polska literatura Kazimierz Wyka (1910-1975) Hermann Buddensieg (1893-1976) recepcja polskiej literatury w Niemczech (Zachodnich) (1959-2009) Nagroda Polsko-Niemiecka (2009) Specjalna Nagroda Polsko-Niemiecka (2009)

Citation

Mirosława Zielińska, Karl Dedecius: …bo literatura polska warta jest zachodu/Zachodu. Pół wieku obecności polskiej literatury w Niemczech (1959-2009). W: „Rocznik Karla Dedeciusa. Dedeciana – tłumaczenie – recepcja“. Tom III, Łódź 2010, s. 51-66

URI

https://depot.ceon.pl/handle/123456789/2995

Belongs to collection

Artykuły / Articles

Full item record