Sztuka jako świętowanie

Abstract

Art has been a privileged sphere in the sense that it appeales to art-receivers because of its power of taking them outside the sphere of everyday life (commonplaceness) and practicality. For the first time the philosophers of ancient Greece propagated this view. In this paper the Pythagorean and Aristotle’s views are considered; however they have different metaphysical bases, there is some aspect common to theirs aesthetics. In 20th century it is Helmut Kuhn, Hans-Georg Gadamer and Władysław Stróżewski who express similar ideas and convictions about an exceptionality of the meeting between art and man. In the first part of the article (the ancient) notion of “leisure” (scholé) is presented, while in the second one the case of “festival”, Festlichkeit and Eigenzeit is taken into account.

Sztuka była niemal zawsze dziedziną wyróżnioną w tym m.in. sensie, że wywoływała u odbiorcy przeżycia przenoszące go poza sferę codzienności, potoczności i praktyczności. Takie rozumienie sztuki pojawiło się po raz pierwszy w poglądach filozofów starożytnej Grecji. W artykule zostają przywołane poglądy o odmiennych metafizycznych podstawach: pitagorejczyków i Arystotelesa, jednak zbliżone, jak się okaże, w pewnym aspekcie estetycznym. W wieku dwudziestym z kolei, idee podobne, wyrażające przekonanie o wyjątkowości spotkania ze sztuką głoszą: Helmut Kuhn, który wydobywa archetypalny aspekt relacji sztuka-świętowanie; Hans-Georg Gadamer, który zwraca uwagę na epistemiczny charakter tej relacji i Władysław Stróżewski, koncentrujący się na jej ontycznej charakterystyce. W pierwszym przypadku (starożytność) chodzi o pojęcie “wczas” (scholé), zaś w drugim (wiek dwudziesty) o pojęcie święto i świętowanie (Festival, Festlichkeit, Eigenzeit).