Performatywność procesu twórczego i jego neurobiologiczne podstawy
Streszczenie
W artykule pojawia się po pierwsze kwestia nieuniknionego ucieleśnienia wszelkich praktyk performatywnych, a po drugie zagadnienie przekształcenia świadomości zarówno performera, jak i widza (w paradygmacie performatywnym: współtwórcy). Przedmiotem moich zainteresowań są ciała performujące, a punktem wyjścia – dwa poruszane przez Erikę Fischer-Lichte w pracy Estetyka performatywności zagadnienia: oddziaływanie ciała fenomenalnego na ciało fenomenalne oraz oscylacja percepcji. Pokazuję, w jaki sposób poziom fizjologiczny (w dużym stopniu autonomiczny, niezależny od czynników wolicjonalnych) pośredniczy w komunikacji znaczeń. Rozważam strategie angażowania widza stosowane nie tylko w samym akcie performatywnym, ale również opracowywane już podczas praktyk treningowych, improwizacyjnych czy konceptualizacyjnych. Skupiam się na tym, w jaki sposób dzięki skomunikowaniu oraz neurofizjologicznej empatii ciał fenomenalnych możliwy jest przekaz znaczeń. Badany przez neuronauki wymiar ciała tańczącego/performującego traktuję jako rodzaj strategicznego punktu odniesienia, którego znajomość pozwala lepiej zrozumieć ciała-w-procesie (tancerz oraz widz/współtwórca) uczestniczące w akcie performatywnym. Ten rodzaj analizy może stanowić jedynie jeden z przenikających się modeli interpretacyjnych – uzupełnia a nie wypiera interpretacje dokonywane w ramach innych paradygmatów. W artykule przedstawiam, w jaki sposób można wykorzystać wiedzę z zakresu neuronauk do badania procesów performatywnych mających miejsce podczas treningu oraz performansu butō. Interesujące mnie problemy to: w jaki sposób tancerz modyfikuje swój stan świadomości; skąd pozyskuje treści (np. odkrywając je w pamięci ciała); jak te treści „zakotwicza” w żywym ciele (np. proces ideokinezy). Ponieważ jego celem jest transfer treści do odbiorców, interesuje mnie również, w jaki sposób performer wzbudza analogiczne neurofizjologiczne procesy u widza, tak by ten uruchomił swój własny proces asocjacyjny. Leżący u podłoża procesu komunikacji znaczeń stan współodczuwania (zwany empatią neurofizjologiczną) omawiam w kontekście badań nad funkcjonowaniem systemu neuronów lustrzanych.
Kolekcje
- Artykuły / Articles [16165]
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub o innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego.