Wybrane psychospołeczne korelaty wysokich osiągnięć szkolnych. Badania w Polsce i na Ukrainie

Abstract

Prowadzone badania empiryczne miały na celu udzielenie odpowiedzi na dwa pytania: 1) czy oraz jakie istnieją różnice w funkcjonowaniu psychospołecznym uczniów różniących się poziomem osiągnięć szkolnych? 2) czy i jakie występują różnice w funkcjonowaniu psychospołecznym uczniów charakteryzujących się niskimi, średnimi oraz wysokimi osiągnięciami szkolnymi w Polsce i na Ukrainie? Do wyodrębnienia uczniów o zróżnicowanym poziomie osiągnięć szkolnych wykorzystano kryterium psychopedagogiczne – średnią ocen ze wszystkich przedmiotów. Praca składa się ze spisu treści, wstępu, pięciu rozdziałów, zakończenia, bibliografii, spisu tabel, rysunków i wykresów. Dwa początkowe rozdziały mają charakter teoretyczny – w pierwszym dokonano próby analizy pojęć wysokie osiągnięcia szkolne vs zdolności, opisano proces oceniania szkolnego oraz zaprezentowano główne akty prawne dotyczące uczniów zdolnych, obowiązujące w polskim oraz ukraińskim ustawodawstwie. Rozdział drugi to próba opisu oraz operacjonalizacji psychospołecznych zmiennych, które zostały poddane pomiarowi w późniejszych badaniach empirycznych – inteligencji emocjonalnej, poczucia osamotnienia, czynników osobowości w ujęciu Modelu Wielkiej Piątki, przystosowania oraz kompetencji społecznych. Tę część pracy kończy analiza psychospołecznego funkcjonowania uczniów o wysokich osiągnięciach szkolnych z uwzględnieniem wyżej wymienionych zmiennych. Trzeci rozdział stanowi opis metodologii badań własnych z uwzględnieniem podjętego problemu oraz postawionych hipotez, opisu badanych w Polsce i na Ukrainie grup oraz procedury prowadzonych analiz empirycznych. Kończy go punkt dotyczący charakterystyki metod wykorzystanych w badaniach własnych. Rozdział czwarty nosi tytuł Prezentacja i analiza wyników badań własnych. Zachowano w nim następującą strukturę przedstawiania danych – opis wyników uzyskanych w danym teście, następnie prezentacja wyników testu z rozróżnieniem na 9 dwa kraje i na zakończenie porównanie danych dotyczących uczniów z Polski i Ukrainy. Rozdział piąty to weryfikacja hipotez oraz próba wyjaśnienia otrzymanych wyników w świetle rozważań teoretycznych dokonanych w pierwszych dwóch rozdziałach niniejszej pracy. Zawiera on również próbę wskazania praktycznego zastosowania uzyskanych danych empirycznych.