Rzeczywiste wzorce intencjonalności

Abstract

W naturalistycznych nurtach filozofii umysłu żywa jest kwestia pojmowania intencjonalności. Samą intencjonalność rozumie się tradycyjnie jako posiadanie treści lub bycie na jakiś temat (aboutness). Pod znakiem zapytania stawiane są jednak tradycyjne tezy na temat niematerialnego charakteru własności intencjonalnych, jej obiektów, związku intencjonalności ze świadomością. Trzy pytania wydają się szczególnie charakterystyczne w tym kontekście: (1) Czy intencjonalność jest rzeczywiście przysługującą własnością, czy też własnością przypisywaną tylko ze względów pragmatycznych? (2) Jakiego rodzaju jest to własność? W szczególności. czy jest to własność redukowalna do własności fizycznych? (3) Jakim obiektom należy przypisywać (przysługują) stany intencjonalne? Na jakich zasadach się to odbywa? (4) Czy własności intencjonalne są redukowalne do własności reprezentacji umysłowych i relacji między nimi? Na powyższe pytania odpowiada między innymi koncepcja Daniela Dennetta, który jest uznawany za zwolennika tezy o czysto instrumentalistycznym statusie własności intencjonalnych. Początkowe prace tego autora rzeczywiście tego rodzaju wrażenie mogły sprawiać, lecz dziś autor ten bywa zaliczany do obozu realistów. Zamierzam niżej pokazać, iż Dennett w istocie pozostaje realistą co do stanów intencjonalnych, a jego koncepcja zawiera odpowiedzi na pytania, które postawiłem powyżej.