Bierność jako strategia radzenia sobie z mobbingiem w miejscu pracy

Abstract

Przez mobbing rozumie się proces wrogiej komunikacji skierowanej przeciwko jednostce, gdzie przyjmuje się, że negatywne zachowania grupy wobec jednostki są częste (pojawiają się przynajmniej raz w tygodniu) i występują przez pewien czas (co najmniej pół roku) (Einarsen, 2000; Leymann, 1990). Tym, co ponadto charakteryzuje sytuację mobbingu jest relacja podporządkowania sobie ofiary przez sprawcę, subiektywnie postrzegana relacja siły i władzy. Kreując profil osób poddawanych mobbingowi badacze podkreślają nieumiejętność obrony przed atakiem, zależność często czysto psychologiczną ofiary od sprawcy, nieumiejętność szukania wsparcia społecznego, zaniżona samoocenę oraz niepewność, które to cechy czynią te osoby łatwymi obiektami ataku. Co więcej, na pogłębiającą się sytuację mobbingu ofiary nie reagują kontratakiem, starając się raczej początkowo rozwiązać problem w sposób konstruktywny, a stopniowo wybierając strategie ucieczkowe (Zapf i Gross, 2001). Przeprowadzono badanie kwestionariuszowe, w którym udział wzięło 103 studentów zaocznych DSWE TWP we Wrocławiu. W skonstruowanej ankiecie uczestnicy opisywali przykładową sytuację nieetycznego traktowania ich w miejscu pracy oraz odpowiadali na szereg pytań odnośnie percepcji, emocji i reakcji na to zdarzenie. Na podstawie pytań ankiety, dotyczących częstotliwości i czasu trwania podobnych do opisanego zdarzeń, wyodrębniono grupę osób mobbingowanych i grupę kontrolną – osób nie poddawanych mobbingowi. Wyniki pokazały, że osoby poddawane mobbingowi na opisane przez siebie zajście reagowały złością, przerażeniem, odczuwały poczucie winy. Reakcja, która pojawiała się najczęściej to tłumaczenie się. O nieetycznych zdarzeniach rozmawiali z współpracownikami, raczej nie szukając wsparcia wśród najbliższych. Rezultaty badania skłaniają do dyskusji, czy osoba poddawana mobbingowi staje się ofiarą w wyniku kontekstu, w którym się znalazła czy też sama się do tego przyczynia.