Estetyczne aspekty przestrzeni formalistycznej: Witkacy - Chwistek - Czyżewski. Abstrakcja a metanarracja

Abstract

Artykuł Iwony Mikołajczyk Estetyczne aspekty przestrzeni formistycznej: Czyżewski – Chwistek – Witkacy ujmuje formizm polski w aspekcie związków z metanarracją i abstrakcją. Analiza formy dzieł trzech twórców dowodzi, iż w dialektyce rozwoju kierunku artyści albo wychodzili od przedmiotu, albo go aproksymowali (oddawali w dużym przybliżeniu). Jako znak plastyczny był on dla nich pretekstem do prowadzenia gry metaestetycznej z konwencją artystyczną. Z drugiej strony synteza i autonomia przedmiotu kierują formizm ku abstrakcji. To zawieszenie między metajęzykiem a abstrakcją (obecne też w futuryzmie i kubizmie) powodowane było obawą przed zbyt gwałtownym zerwaniem z tradycją i przekroczeniem przez sztukę granicę zrozumiałości. Albo stanowiło znak rozwoju artystycznego samego artysty.

Iwona Mikołajczyk’s article looks at the Polish formist movement from the point of view of its relations with meta-narration and abstraction. A formal analysis of the works by the three above-mentioned artists proves that within the dialectical development of this current the artists were either using theobject as the point of departure or else approximating it. As an artistic sign, the object was a pretext for them to play a meta-aesthetic game with the artis-tic convention. On the other hand, the synthesis and autonomy of the object leads formism toward abstraction. This sense of being suspended between metalanguage and abstraction (also present in futurism and cubism) was caused by fears of breaking with tradition too completely and thus crossing the boundaries of intelligibility. Or else it was a sign of the artistic development of the artist himself.