Od filozofii światła do sztuki światła

Abstract

Prezentowana książka dotyczy szeroko rozumianego symbolu światła. Symbol ten przejawia się w kulturze europejskiej na wiele różnych sposobów, z których trzy główne – filozoficzny, teologiczny i artystyczny – zostaną tu opisane. Te trzy drogi realizacji symbolu to jednocześnie odrębne dziedziny aktywności intelektualnej człowieka: rozum, wiara i twórczość, które – odniesione do głównego przedmiotu naszych badań – dadzą w efekcie trzy obszary rozważań: filozofię światła, teologię światła oraz sztukę światła. Sposoby prezentacji symbolu światła ujawniają stosunek człowieka do świata, który tkwi w nadawaniu mu znaczenia i sensu lub jego odczytywaniu, lokowaniu lub odkrywaniu jego wartości. Już wstępna filozoficzna analiza historii symbolu światła pozwala zauważyć, że w platonizmie łączy się on z ideą Dobra i Piękna, w teologii średniowiecznej oznacza chrześcijańskiego Boga, zaś w sztuce romantycznej, w ujęciu Georga Wilhelma Friedricha Hegla, pojednaną z sobą wewnętrzną podmiotowość. Tak więc symbol ten ulegał znacznym i rozmaitym przemianom, chociaż niezmiennie odnosił się do wielorako rozumianej doskonałości.