Wobec nierozwiązywalnej sprzeczności. Film milicyjnych procedur w systemie gatunkowym lat 60.

Abstract

Artykuł stanowi próbę opisu filmu milicyjnych procedur – specyficznej odmiany gatunkowej filmu kryminalnego, która wykształciła się w Polsce w latach 60. Reprezentują ją takie filmy, jak Dwaj panowie „N” (reż. T. Chmielewski, 1962), Spotkanie ze szpiegiem (reż. J. Batory, 1964), Hasło „Korn” (reż. W. Podgórski 1968), Zapalniczka (reż. K. Szmagier, 1970) oraz serial telewizyjny Przygody psa Cywila (reż. K. Szmagier, 1968–1970). Do cech dystynktywnych tej formuły należało m.in.: ukazywanie aparatu ścigania jako sprawnej, kolektywnej maszyny, zbiorowym wysiłkiem doprowadzającej do schwytania przestępcy oraz uczynienie z realistycznie ukazywanych milicyjnych procedur głównej atrakcji filmu. W związku z tym produkcje te opierają się nie na fabule i kryminalnej zagadce, ale na swoistym spektaklu, pokazującym kulisy śledztw czy pościgów za zbrodniarzami. Tekst podejmuje również próbę osadzenia gatunkowego opisu w szerszym kontekście kulturowym i wskazania, dlaczego formuła taka mogła być postrzegana przez filmowców jako atrakcyjna dla widzów i akceptowalna dla władz.