Narracje faktograficzne w światach dystopijnych

Abstract

W artykule podjęto próbę analizy narracji faktograficznych w światach dystopijnych. Ich faktualny charakter jest jednak pojmowany w specyficzny sposób: nie jako związek z elementem świata realnego (na przykład „Pan Nasz Ford” z "Nowego Wspaniałego Świata" Aldusa Huxleya), lecz jako element uznawany za faktyczny z perspektywy fikcyjnego uniwersum. Mnogość fikcyjnych dzienników, zapisów archiwalnych, prywatnych notatek fikcyjnych bohaterów czy definicji z nieistniejących encyklopedii, jakkolwiek fantastyczne by one nie były z perspektywy realistycznej, pozostaje faktualna w kategoriach tego, co jest uznawane za fakt, a co za zmyślenie w fikcyjnym świecie. Wookiepedia (encyklopedia Gwiezdnych Wojen) jest więc fikcyjna w świecie realnym (choć wciąż istnieje w „prawdziwym” Internecie), lecz jest zarazem faktyczna dla każdego mieszkańca świata Gwiezdnych Wojen. W artykule analizuje się, w jaki sposób narracje faktograficzne w fikcyjnych światach dystopijnych wpływają na całość utworu oraz jakie są najbardziej popularne formy ich obecności w tego rodzaju tekstach.

The herein paper explores dystopian storyworlds in terms of factual narratives. However, the factual element among the fictional world does not necessarily refer to an actual world (e.g. “Our Ford” from the Huxley’s "Brave New World"). It is rather a being that is claimed to be factual from the fictional universe’s perspective. Hence, a variety of fictional diaries, archival recordings, private notes of fictional characters or definitions from non-existing encyclopedias–however fantastic they may be from the realistic perspective–they are factual in terms of what is real and what is not within the fictional storyworld. Consequently, the Wookiepedia (encyclopedia of Star Wars) is purely fictional within an actual world (however, it still exists in the “real” Internet) but is obviously factual for any citizen of the Star Wars universe. The paper examines how the “factual” narratives existing within the fictional dystopian storyworlds influence the whole story and what are the most popular forms of their appearance in such a novels.