Procesy restrukturyzacji handlu w Polsce na tle tendencji światowych

Abstract

W artykule dokonano analizy i oceny procesów restrukturyzacji handlu w Polsce z uwzględnieniem przemian, jakie dokonały się na rynku światowym w tym sektorze. Zaprezentowane zostały kierunki zmian w handlu detalicznym zachodzące na rynku amerykańskim oraz europejskim, gdzie podkreślono rolę dużych, międzynarodowych koncernów handlowych, jako prekursorów restrukturyzacji i globalizacji. Szczególną uwagę poświęcono sieci Wal-Mart, która od początku swojej działalności wyznacza kierunki rozwoju handlu, warunki konkurowania oraz kształtuje preferencje nabywców w skali globalnej. Następnie scharakteryzowano prze-miany, jakie dokonały się w polskim handlu detalicznym i hurtowym na przestrzeni ostatnich dwóch dekad pod wpływem inwestycji i strategii międzynarodowych koncernów. Współczesne tendencje rozwojowe w polskim handlu detalicznym wyznaczane przez duże sieci handlowe, zmierzają obecnie w kierunku: nowych formatów sklepów, lokalizacji na rynkach dotąd niedostępnych (małe miasta, osiedla, wsie), innowacyjnych systemów franczyzowych, różnorodnej oferty asortymentowej, niskiej polityki cenowej oraz promocji produktów marki własnej. W ostatniej części opracowania na podstawie badań empirycznych dokonano oceny działań polskich i zagranicznych sieci handlowych w opinii klientów i właścicieli sklepów detalicznych funkcjonujących w ramach powiązań franczyzowych z firmą Carrefour Polska i Lewiatan Holding S. A. Proces głębokiej restrukturyzacji gospodarki zapoczątkowany w latach dziewięćdziesiątych sprawił, że struktura podmiotowa handlu w Polsce nie różni się od tego, który funkcjonuje w Unii Europejskiej, a rozwiązania wypracowane przez międzynarodowe koncerny handlowe z powodzeniem są adaptowane na rynku krajowym.

Summary This article analyzes and evaluates the process of trade restructuring in Poland, taking into ac-count the changes that have taken place in the world market in this sector. The ways of changes occurring in the retail trade in the U.S. and Europe were presented, with emphasized role of large international trading companies, as precursors of restructurization and globalization. Particular attention was paid to Wal-Mart, which from the beginning of its activity determines directions of trade development and competition conditions and shapes preferences of the cus-tomers on a global scale. Then the transformation that took place in the Polish retail and whole-sale trade in over two decades under the influence of investment and strategies of international companies is characterized. Current development trends in the Polish retail sector shows the following direction: the new format of stores, locations in previously inaccessible markets (small towns, settlements, villages), innovative franchise systems, a diverse range of products, low pric-ing and promotion of own brand products. In the last part of the study based on empirical re-search, the actions of Polish and foreign retailers in the opinion of clients and owners of retail stores operating under the franchise relationship with the company Carrefour Poland and Lew-iatan Holding SA was evaluated. The process of profound restructuring of the economy initiated in the nineties show that the structure of trade operators in Poland is no different from that in the European Union and solutions developed by international business companies are success-fully adapted in the domestic market.