Praca nad ciałem i emocjami w praktyce hata-jogi. W stronę „kultury emocjonalnej” bez emocji

Abstract

Joga w wersji współczesnej, skierowanej głównie do odbiorcy zachodniego, np. w postaci tzw. hatha-jogi, jest nakierowana na uzyskanie efektu terapeutycznego. Jej współcześni propagatorzy dostosowali ją do potrzeb człowieka odczuwającego silny stres cywilizacyjny z powodu nacisku na robienie tzw. kariery, zagrożeń związanych z żywieniem, zanieczyszczeniem środowiska, hałasem, naciskiem na konsumpcję, a także z „instytucjonalną sekularyzacją” współczesnego społeczeństwa, itp. Dzięki temu w szkołach jogi może odbywać się „praca nad emocjami”, która jest wykonywana poprzez określone praktyki fizyczne (przy użyciu ciała) w celu uzyskania stabilności emocjonal- nej, eliminacji emocji odczuwanych jako przykre i osiągnięcia spokoju psychicznego. Praca nad emocjami jawi się jako uwewnętrzniony rytuał „współczesnej religii”, która najczęściej nie jest widoczna dla postronnego obserwatora, a nawet dla samego pracującego nad emocjami. Praca nad zdrowiem psychicznym i fizycznym jest „miejscem granicznym” gdzie spotykają się dążenia sfery profanum (cele praktyczne jednostki) z dążeniami sfery sacrum (cele duchowe), której cechami jest chęć przekraczania własnych możliwości i kondycji egzystencjalnej, by stać się kimś innym, by stare ciało umarło i narodziło się nowe z odświeżoną już psychiką i generalnie bez emocji. Praca nad emocjami w hatha-jodze ma zatem charakter inicjacyjny, jeśli dokona się w jednostce wyraźna przemiana zaświadczona przez jej nowe interpretacje własnych emocji i własnego ich odczuwania. Chcielibyśmy w artykule przedstawić, czym jest praca nad emocjami w praktyce jogi. Drugim celem jest próba interpretacji zjawiska w świetle procesów zachodzących we współczesnych społe- czeństwach zachodnich.