Poznańscy lekarze wojskowi w dwudziestoleciu międzywojennym

Abstract

Niniejsza analiza krytyczna prezentuje struktury organizacyjne wojskowej służby zdrowia, która działała w okresie od Powstania Wielkopolskiego do roku 1939, poczynając od tworzonych spontanicznie w 1918 roku jednostek medycznych zwanych „pospolitym ruszeniem” (personel medyczny rekrutowany spośród wolontariuszy), przez — często modyfikowane i tworzone ponownie — organizacje medyczne, takie jak oddziały sanitarne, punkty pomocy medycznej, szpitale oraz inne struktury medyczne. Celem prezentacji jest ocalenie od zapomnienia wiciu zaangażowanych lekarzy wojskowych oraz cywilnych. Omówione zostały takie zagadnienia, jak dotkliwe braki personelu medycznego związane z wielką demobilizacją w latach 20. XX wieku, często zmieniające się modele ochrony medycznej w armii, brak jednolitej doktryny medycznej wojska jasno określającej pozycję lekarzy wojskowych w medycznym krajobrazie stolicy Wielkopolski. Porównanie dwóch modeli wykształcenia podyplomowego, lekarzy cywilnych oraz lekarzy wojskowych, ujawniło istnienie usystematyzowanego i scentralizowanego systemu edukacji skoncentrowanego na kształceniu specjalistów mających działać na potrzeby wojskowej służby zdrowia. Jeśli chodzi o rzeczywistość w Polsce w dwudziestoleciu po odzyskaniu niepodległości i zasady służby medycznej w armii, zaprezentowano działania z dziedziny opieki zdrowotnej, a także ze sfery społecznej i naukowej, jak również postacie wybitnych lekarzy w szeregach armii, spośród których wymienić można dowódcę Wielkopolskiego Szpitala Rejonowego, pułkownika Teofila Kucharskiego oraz dowódcę Rezerw Personelu Medycznego, pułkownika Leona Strehla. Ze względu na objętość publikacji oraz na fakt, że lekarze wojskowi służący w oddziałach liniowych stanowią główny przedmiot zainteresowania innej krytycznej analizy, ta grupa zawodowa nie została omówiona w przedstawianej pracy.

This critical analysis presents the organizational structures of the military health service that had existed since Great Poland Uprising until 1939, starting from spontaneously formed medical units recruited from volunteers in the year 1918 Lhrough — often changed and reformed — medical establishments including sanitary departments, treatment areas, hospitals and other medical units. The purpose of such presentation is to save numerous dedicated army physicians, civilian physicians from being irreversibly forgotten. Such issues have been discussed as the 1920s great demobilization period deficiency in medical personnel, often changing models of the military health service, the lack of a homogeneous army medical doctrine, including the location of army physicians in the medical landscape of the capital of Great Poland. The comparison of the two models of post-graduate education for civilian and army physicians has revealed the existence of a syslemized and centralized education aimed at specialists’ Iraining to fulfill the army health care needs. In terms of Poland’s twenty years of independence reality and the army medical service rules, activities have been presented concerning health treatment and service, the social and scientific sphere as well as the distinguished corps physicians, among whom we can mention the commander of the Great Poland Regional Hospital — Colonel Teofil Kucharski and the commander of the Reserve Medical Personnel — Colonel Leon Strehl. With regard to the volume of the publication and the fact that army physicians serving in line troops are the focus of interest of another critical analysis, this particular professional group has not been mentioned in the analysis discussed.