Fundamentalizm muzułmański. Determinanty zjawiska w Azji Centralnej

Abstract

Intensywna aktywność organizacji i ruchów społecznych odnoszonych do zjawiska fundamentalizmu muzułmańskiego w Azji Środkowej nasuwa pytanie, dlaczego ugrupowania te znalazły podatny grunt dla swojej działalności właśnie w tej części świata. Fundamentalizm muzułmański w Azji Centralnej to zjawisko, które zapoczątkowane zostało w XIX wieku w wyniku popularyzacji islamskich nurtów reformatorskich. Początkowo jego rolą było przywracanie wiernych „zagubionych” w nowoczesnych interpretacjach na właściwą drogę poprzez powrót do źródeł religii. Na początku XX wieku świat arabski doznał wewnętrznego wstrząsu spowodowanego uświadomieniem sobie olbrzymich dysproporcji pomiędzy własną cywilizacją a dorobkiem kultury europejskiej. Na tle owych nastrojów oraz wydarzeń związanych z upadkiem Państwa Osmańskiego (1299-1923) problematyka fundamentalizmu nabrała dodatkowego znaczenia w perspektywie idei konfrontacji z Zachodem oraz idei samodzielnego rozwoju