Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorSzymoniak, Marcin
dc.date.accessioned2015-11-24T11:52:29Z
dc.date.available2015-11-24T11:52:29Z
dc.date.issued2014
dc.identifier.issn2082-9213
dc.identifier.urihttps://depot.ceon.pl/handle/123456789/8075
dc.description.abstractW niniejszym artykule starano się dowieść, że średniowieczne pieczęcie męskich klasztorów cysterskich z diecezji krakowskiej (klasztory cysterek nie występowały na tym obszarze) mogą stanowić pożyteczne źródło w badaniach nad zakresem władzy opatów i konwentów. W okresie średniowiecza na terenie diecezji krakowskiej funkcjonowało pięć opactw cysterskich, w Jędrzejowie, Wąchocku, Koprzywnicy, Mogile i Szczyrzycu. Ich pieczęcie nie zostały jak dotąd opracowane (wyjątek stanowią pieczęcie klasztoru w Mogile). Podstawa źródłowa obejmuje dwadzieścia dziewięć wzorów pieczęci, zachowanych w czterdziestu czterech odciskach. Przeprowadzone badania pokazały, że omawiane pieczęcie w znacznym stopniu odzwierciedlały przestrzeń władzy opatów i konwentów. Na ogół wykonywano je zgodnie z zarządzeniami kapituły generalnej zakonu cystersów w Cîteaux. W przypadku pieczęci opatów początkowo były one niewielkie, bezimienne i przedstawiały tylko postać przełożonego w habicie, z pastorałem w prawej ręce i księgą w lewej. Za ich pomocą opaci szerzyli ideały monastyczne cystersów, czyli ubóstwo, surowość i prostotę. Tym samym demonstrowali swoją władzę duchową i pasterską nad mnichami. W o wiele większym stopniu majestat tej władzy ukazywały pieczęcie opackie od po- łowy XIV wieku, kiedy w twórczości artystycznej cystersi częściowo odeszli od swoich ideałów. Od tego momentu pieczęcie były już imienne, dużo większe i bardziej ozdobne. Widnieją na nich dodatkowe elementy, na przykład baldachimy, podnóżki, herby rodowe. Nie zawsze jednak w pełni oddawały one zakres władzy przełożonego. Na pieczęciach opatów mogilskich z XV wieku ich postaci nie przedstawiono w infule, choć mogli oni używać insygniów pontyfikalnych. Zgodnie z postanowieniami kapituły generalnej zakonu niemal wszystkie konwenty (poza mogilskim) dysponowały pieczęcią dopiero po 1335 roku. Oznaczało to wzrost ich pozycji w klasztorach. Na wszystkich pieczęciach konwentualnych obowiązkowo umieszczono wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem, natomiast nie występują na nich postaci zakonników (wyjątek stanowią pieczęcie konwentu mogilskiego). Pieczęcie te służyły zatem propagowaniu kultu maryjnego oraz podstawowych ideałów cystersów, wyrażając tym samym władzę duchową konwentów.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherTowarzystwo Doktorantów UJpl_PL
dc.rightsCreative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 3.0
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/pl/legalcode
dc.subjectpieczęćpl_PL
dc.subjectklasztorpl_PL
dc.subjectcystersipl_PL
dc.subjectopatpl_PL
dc.subjectkonwentpl_PL
dc.subjectmnichpl_PL
dc.subjectMatka Bożapl_PL
dc.subjectpastorałpl_PL
dc.subjectinfułapl_PL
dc.subjectzakres władzypl_PL
dc.subjectikonografiapl_PL
dc.titleŚredniowieczne pieczęcie cysterskie z diecezji krakowskiej jako źródło badań nad zakresem władzy opatów i konwentówpl_PL
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/articlepl_PL
dc.contributor.organizationUniwersytet Jagiellońskipl_PL
dc.description.epersonZeszyty Naukowe TDUJ


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 3.0
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 3.0