Instytucjonalne i pozainstytucjonalne formy wsparcia osób starszych
Loading...
Instytucjonalne_i_pozainstytucjonalne_fo.pdf (3.09 MB)
Authors
Date
2014
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli
License
Abstract
Dynamika współczesnych przemian obejmuje wiele aspektów polityki społecznej i funkcjonujących w jej ramach systemów: pomocy i integracji społecznej, ochrony zdrowia, edukacji, w tym szeroko pojętego wsparcia osób starszych. Zwłaszcza ostatni z wymienionych aspekt jawi się obecnie jako kluczowy w projektowaniu dłogafolowych strategii polityki społecznej. Jesteśmy bowiem świadkami dokonującego się w nieznanym dotąd wymiarze procesu starzenia się społeczeństw europejskich oraz powiązanych z nim przeobrażeń społeczno-kulturowych, gospodarczych i edukacyjnych (Woźniak, 2004). Starość w XXI wieku nie może być w kontekście zmieniającej się struktury społecznej postrzegana wyłącznie w perspektywie problemu społecznego, lecz także kapitału wnoszącego wiedzę, kompetencje i doświadczenie do rozwoju społecznego. Staje się zjawiskiem niosącym nowe wyzwania społeczne i możliwości aktywizacji społecznej. Wymaga zarazem pogłębionego podejścia badawczego: zwłaszcza w obszarze stosowania aktywnej polityki, przekładającej się na rzetelną diagnostykę i organizację różnorodnych, komplementarnie uzupełniających się form aktywizacji, pomocy i wsparcia. Proces starzenia się społeczeństw europejskich generuje nowe potrzeby, problemy i wyzwania stojące przed instytucjami oraz lokalnymi społecznościami. Wywołuje istotne zmiany nie tylko w samej strukturze ludnościowej, ale de facto we wszystkich obszarach funkcjonowania współczesnego człowieka, zwłaszcza w zakresie dylematów wokół znaczenia dotychczasowego modelu rodziny i kierunków jej rekonstruowania oraz charakteru i jakości komunikacji międzygeneracyjnej. Zmiany te mają wielki wpływ na funkcjonowanie polityki społecznej, a także rozwiązań związanych z zabezpieczeniem społecznym, edukacją, ochroną zdrowia, zarówno w wymiarze formalnoinstytucjonalnym, jak również w obszarach wsparcia społecznego i środowiskowego. Analiza wymienionych zjawisk i procesów prowadzi do postawienia nowych pytań dotyczących funkcjonowania osób starszych, ich zmieniającej się roli w rodzinach, w lokalnych społecznościach, samorządach i instytucjach. Chodzi o nowe perspektywy oraz możliwości inkluzji i aktywizacji społecznej, przeciwdziałania wykluczeniu, w tym także cyfrowemu, czy też poprawy jakości życia osób starszych. Celem publikacji jest próba uzyskania odpowiedzi na postawione problemy z zakresu współczesnego funkcjonowania osób starszych w kontekstach zinstytucjonalizowanych form pomocy oraz w wymiarze wsparcia pozainstytucjonalnego realizowanego nie tylko przez rodzinę, ale też społeczność lokalną, aktywne grupy seniorów, bliskich sąsiadów, w formie spontanicznych działań samopomocowych. Na podstawie powyższych założeń wyodrębniono kilka głównych nurtów rozważań, oscylujących wokół następujących problemów: - w jakim zakresie zmiany demograficzne determinują nowe zadania i wyzwania przed zinstytucjonalizowanymi systemami pomocy, wsparcia społecznego oraz opieki medycznej? - czy i w jakim zakresie zinstytucjonalizowany system pomocy i wsparcia osób starszych odzwierciedla dokonujące się współ- cześnie przemiany w strukturze demograficznej? - jakie strategie wydają się efektywne we wspomaganiu profesji związanych z opieką i aktywizacją osób starszych? - jakie są perspektywy współpracy międzyinstytucjonalnej, międzynarodowej oraz międzysektorowej w obszarze aktywizacji, pomocy i wsparcia seniorów? - w jaki sposób współczesne przemiany społeczne warunkują funkcjonowanie osób starszych w ich środowiskach rodzinnych i lokalnych? - jakie perspektywy i możliwości wiążą się z wykorzystaniem kapitału społecznego osób starszych? Niniejsza publikacja ma charakter interdyscyplinarny i międzynarodowy. Łączy perspektywę pedagogiki społecznej i opiekuńcze oraz andragogiki z pracą socjalną, terapią zajęciową, gerontologią społeczną, a także socjologią oraz psychologią. Z założenia również łączy polską, czeską i słowacką perspektywę analizy i interpretacji obserwowanych zjawisk i procesów społecznych. Stanowi kontynuację pierwszych trzech tomów serii Czesko-Polsko-Słowackich studiów z zakresu andragokiki i gerontologii społecznej – České-polsko-slovenské studie v oblasti andragogiky a sociální gerontologie.