Protestantyzm wobec turystyki pielgrzymkowej. Próba wypracownia nowych przestrzeni i form wyrazu dla duchowości chrześcijańskiej

Abstract

Pielgrzymowanie to praktyka pobożnościowa typowa niemal dla każdej religii. To także specyficzna forma organizowania przestrzeni turystycznej, warunkowana odmiennością doktrynalną poszczególnych wyznań i religii i istotnie wpływająca na kształt przedsięwzięć z zakresu turystyki w ogóle. Chrześcijaństwo wprawdzie przejęło praktykę pielgrzymowania między innymi od judaizmu, lecz rozwinęło ją do niespotykanych w innych religiach rozmiarów oraz nadało swoiste cechy. Powyższa uwaga odnosi się przede wszystkim do tradycji katolickiej. I tak ci ostatni przewodzą pod względem liczby miejsc pielgrzymkowych, liczby pielgrzymek, a także liczby biorących w tej wyjątkowej praktyce religijnej pątników. Powściągliwi i nieufni wobec tej praktyki pozostają natomiast protestanci praktycznie wszystkich denominacji. Źródłem takiej postawy jest kontestowany przez nich, a lansowany przez katolików motyw zasługiwania, sprzeczny, jak twierdzą, z zasadą darmowości zbawienia. Po wiekach kontrowersji zdecydowany sprzeciw protestantów nieco złagodniał. Coraz większa ich liczba udaje się na szlaki pielgrzymkowe, nawet te, które jednoznacznie kojarzą się z katolicyzmem, a także na szlaki, które upamiętniają ich własną historię, utwierdzają tożsamość religijną oraz odzwierciedlają odrębną duchowość. Aspekt turystyczny (świecki, poznawczy) okazuje się przy tym niezwykle korzystną okolicznością pozwalającą wydobyć się katolikom i protestantom ze szkodliwego i dzielącego ich ekskluzywizmu, a dzięki temu podejmować i rozwijać wspólne inicjatywy w tym zakresie.