Kryzys modelu demokracji w Unii Europejskiej - przyczyny, uwarunkowania, scenariusze rozwoju sytuacji

Abstract

Artykuł jest syntezą wyników badań dotyczących poszukiwania przyczyn i uwarunkowań kryzysu modelu demokracji w Unii Europejskiej (UE). Przedmiotem badania opisanego w niniejszym raporcie są wybrane mechanizmy, normy i wartości systemu Unii Europejskiej mające decydujące znaczenie dla funkcjonowania demokracji w UE. Jego celem jest projekcja scenariuszy dotyczących przyszłego rozwoju aktualnie diagnozowanego modelu demokracji (stanu demokracji) w UE w odniesieniu do hipotetycznych modeli funkcjonowania Unii jako federacji, imperium lub Europy à la carte. W oparciu o dostępne koncepcje teoretyczne autorka wykaże wielopoziomowy wymiar funkcjonowania demokracji w Unii Europejskiej. Posługując się znanymi kryteriami oceny legitymacji wielopoziomowych systemów, zostanie przyjęte założenie, że źródłem legitymacji działań UE są różne podmioty, nie tylko państwa członkowskie, działające na różnych poziomach. Model demokracji w UE ewoluuje, ale nie są to zmiany dynamiczne. W okresie występowania kryzysów, proces ten nabiera dynamiki. Ze względu na zmienny charakter zachodzących procesów nie da się uchwycić obowiązującego modelu demokracji w UE jako wzorca do pomiaru czy ustanowić jako niezmiennie wymagany standard. Demokrację w UE należy postrzegać jako cel. Demokratyczność systemu UE poddana została badaniu równolegle w trzech płaszczyznach: normatywno-aksjologicznej, instytucjonalno- proceduralnej oraz utylitarnej, stanowiących zmienne pod nazwami: throughput, input oraz output. Walorem prowadzonego badania jest zebranie i uporządkowanie wiedzy na temat funkcjonowania demokracji w Unii Europejskiej w jej trzech wyróżnianych aspektach. Wyniki badania zostały wyprowadzone w oparciu o triangulację wyżej opisanych zmiennych