„Новояз об источниках оруэлловского канона

Abstract

Niniejszy artykuł jest poświęcony wyjaśnieniu jednej z głównych zagadek najsłynniejszej powieści George’a Orwella pt. Rok 1984 – ustaleniu źródeł, na których wzorował się pisarz przy stworzeniu obrazu futurystycznego państwa totalitarnego, a szczególnie używanego tam języka – newspeak’a. Próba wskazania prototypu orwellowskiego newspeak’a doprowadziła do wyłonienia szeregu hipotez, określających podłoże przedstawionej w utworze wizji kraju zawładniętego ideologią. Analizie zostały poddane poglądy zakładające, iż fabuła Roku 1984 jest wynikiem zasłyszanych przez pisarza opowiadań o sowieckiej rzeczywistości, a także własnych obserwacji działania mechanizmu propagandy we frankistowskiej Hiszpanii. Jednak za najbardziej prawdopodobny pierwowzór języka Oceanii w tym artykule uważa się The System of Basic English – mowę stworzoną przez służby Wielkiej Brytanii w celu „prania mózgów”. „Basic English” aktywnie był wykorzystywany w pracy BBC w czasie II wojny światowej, właśnie wtedy w tej rozgłośni radiowej na stanowisku spikera był zatrudniony George Orwell.