Miasta zdegradowane a procesy opustoszania

Abstract

Jednym z istotniejszych elementów interakcji pomiędzy środowiskiem naturalnym, a środowiskiem antropogeograficznym jest problem destabilizacji systemów miejskich. Autorzy rozumieją tą destabilizację zarówno jako czasowo istniejące zjawiska, ale także jako przestrzenne konsekwencje ścierania się obu sfer – przyrodniczej i antropogenicznej. Interakcja ta w odniesieniu do osadnictwa, szczególnie w przeszłości, ale nie tylko odzwierciedla się między innymi procesem opustoszenia miasta. Zbadanie tego zjawiska na terytorium Polski było zasadniczym celem tego opracowania. W rozdziale tym wskazano także na relatywność miast opustoszałych względem miast zdegradowanych, wskazując, że te pierwsze stanowią specyficzny typ tych drugich. W rozdziale zaprezentowane zostały mechanizmy degradacji dawnych miast, w tym przypadku nie tylko tej prawno administracyjnej, ale także przestrzennej i społecznej. Jakkolwiek wskazane przykłady (Stara Łeba, Drohiczyn Ruska Strona, Wapno, Miedzianka) z uwagi na wielkość dawnych miast nie mają przełożenia do współczesnych zagrożeń środowiskowych, to jednak niektóre elementy negatywnych oddziaływań mogą wyjaśniać współczesne oblicza niebezpieczeństw na jakie narażone są tereny osiedleńcze.

One important element in the interaction between the natural and the human environment is the negative impact of the first on the latter when seen through the prism of urban destabilization. Within this scope, the issue of urban abandonment and disappearance holds an important place, the indirect cause of which are the specifics of local and regional natural subsystems. Small towns are especially susceptible to the negative forces of the natural environment. Since most cases of urban abandonment have occurred in historical times, there is a clear linkage between abandonment and formal degradation. To date, this linkage has not been systematically dealt with in research. The aim of this chapter, hence, is to elaborate on the impact of natural and environmental factors on the phenomenon of urban abandonment in the context of degraded towns in Poland. We draw that in order to avert unnecessary urban degradation we must pay greater attention to the precarious relationship between humans and the environment, not least by drawing lessons from the past. Although largely historical and theoretical at this point, in anticipation of extreme climatic changes, this problem may become much more salient in the nearest future.