Pomnik Pomordowanych Żydów Europy. Przyczynek do analizy niemieckiej pamięci o Holokauście

Abstract

Pomnik Pomordowanych Żydów Europy odsłonięty w centrum Berlina w 2005 roku składa się z 2711 betonowych bloków różnej wielkości. Jego częścią jest także umieszczone pod ziemią Miejsce Informacji. Po drugiej wojnie światowej pamięć o Holokauście nie była w Niemczech pielęgnowana; dopiero od końca lat sześćdziesiątych XX wieku tendencje memuarystyczne stopniowo się wzmagały. Ważną cezurą w tej dziedzinie był „spór historyków”, który utrwalił w społeczeństwie przekonanie o wyjątkowości Holokaustu i o konieczności upamiętniania go. Decyzję o postawianiu Pomnika Holokaustu poprzedziła jedenastoletnia dyskusja na łamach mediów. Monument stanął w symbolicznym miejscu Berlina – tam, gdzie wcześniej przebiegał mur oddzielający część wschodnią od zachodniej, a w czasie wojny mieściły się struktury Trzeciej Rzeszy. Pomnik znajduje się w reprezentacyjnej części miasta, w niedużej odległości innych miejsc pamięci drugiej wojny światowej – Pomnika Romów, Pomnika Homoseksualistów i Topografii Terroru.